Nhân giống in vitro cây Đảng sâm (Codonopsis javanica (Blume) Hook.f. et Thomson) từ mô sẹo

Tóm tắt

Đảng sâm (Codonopsis javania (Blume) Hook.f. et Thomson) là một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền Việt Nam được trồng để lấy rễ. Nghiên cứu được tiến hành nhằm xây dựng quy trình nhân giống cây Đảng sâm với mục đích bảo tồn và phát triển loài dược liệu quý này. Khúc cắt đoạn thân (1 – 1,5 cm) Đảng sâm in vitro được dùng tạo mô sẹo trên môi trường MS (môi trường Murashige và Skoog) bổ sung 1-naphthaleneacetic acid (NAA) nồng độ từ 0,5 – 2 mg/L, kết hợp với thidiazuron (TDZ) 0,1 mg/L. Sau 4 tuần nuôi cấy, ở môi trường MS kết hợp NAA 1 mg/L và TDZ 0,1 mg/L; 85,33 % mẫu đoạn thân cảm ứng tạo mô sẹo tốt (xanh, chắc, đặc). Mô sẹo được tách ra và cảm ứng tạo chồi trên môi trường MS bổ sung 6-benzyladenine (BA) nồng độ từ 0,5 – 2,0 mg/L kết hợp với NAA 0,2 mg/L. Sau 4 tuần nuôi cấy trên môi trường MS chứa BA 1 mg/L và NAA 0,2 mg/L; 82,67 % mẫu cảm ứng tạo chồi cao nhất với 9,92 chồi/mẫu. Chồi phát triển tốt được tách ra và chuyển sang môi trường nhân nhanh chồi có cùng thành phần với môi trường cảm ứng tạo chồi từ mô sẹo, trong đó nồng độ NAA 0,2 mg/L được thay thế là 0,5 mg/L. Ghi nhận được khi nồng độ BA tăng thì khả năng tạo chồi và nhân nhanh sẽ gia tăng và hệ số nhân chồi đạt 5,87 lần khi BA đạt 2 mg/L sau 60 ngày nuôi cấy. Chồi được chuyển sang môi trường MS có bổ sung indole-3-butyric acid (IBA) nồng độ từ 0 – 1 mg/L cho việc tạo rễ. Tất cả các nghiệm thức đều hình thành rễ trong vòng 4 tuần và kết quả ghi nhận được ở nghiệm thức môi trường MS có bổ sung nồng độ IBA 1 mg/L vào môi trường, tỷ lệ mẫu tạo rễ đạt 88,67% với 4,33 rễ/cây và chiều dài rễ trung bình đạt được là 8,27 cm. Trên giá thể hữu cơ phối trộn 30 % xơ dừa và 70 % phân trùn quế (v/v) cho tỷ lệ cây sống cao đạt tới 88,67 %. Cây sinh trưởng và phát triển tốt trong giai đoạn vườn ươm.