XÁC ĐỊNH VÀ PHÂN TÍCH CÁC GENE HSP90 Ở CÂY ĐU ĐỦ (Carica papaya L.) BẰNG PHƯƠNG PHÁP TIN SINH HỌC

DOI: 10.18173/2354-1059.2021-0083

Tóm tắt

Họ gene HSP90 đã được chứng minh có vai trò quan trọng đối với khả năng chống chịu cũng như sự phát triển của thực vật. Đu đủ là cây ăn quả có giá trị dinh dưỡng cao, nguồn gốc nhiệt đới nhưng hiện nay được trồng rộng rãi ở nhiều vùng cận nhiệt đới trên thế giới. Vì vậy, cây đu đủ phải đối mặt với nhiều tác nhân của môi trường trong quá trình sống. Nghiên cứu này nhằm xác định và phân tích họ gene HSP90 ở cây đu đủ bằng phương pháp tin sinh học. Bảy gene HSP90 đã được xác định ở trong hệ gene của cây đu đủ (Carica papaya L.) nhờ sử dụng các phương pháp nghiên cứu tin sinh học. Các gen HSP90 của cây đu đủ có kích thước từ 2650 tới 8136 nucleotide, mã hóa không liên tục, số lượng intron từ 2 đến 19. Các protein suy diễn có kích thước từ 348 tới 796 amino acid, khối lượng phân tử nằm trong khoảng 39,92 kDa tới 90,61 kDa. Trong số bảy HSP90, CpHSP90-1 và CpHSP90-4 được coi là các gene giả (pseudogene) do kích thước của chúng bé hơn so với các HSP90 thông thường và protein thiếu vùng bảo tồn HATPase_c. Các protein suy diễn có tính acid với pI dao động từ 4,69 đến 5,42, ngoại trừ CpHSP90-1 (pI 7,03). Căn cứ vào kết quả phân tích cấu trúc, vị trí khu trú dưới tế bào và cây phả hệ, các HSP90 của cây đu đủ được phân chia thành hai nhóm, nhóm I (HSP90 tế bào chất gồm 4 protein) và nhóm II (HSP90 bào quan gồm 2 protein). Phân tích dữ liệu RNA-seq cho thấy rằng các HSP90 của cây đu đủ có sự biểu hiện khác nhau ở các loại mô\cơ quan khác nhau ở các giai đoạn phát triển khác nhau. Trong đó, hầu hết HSP90 của cây đu đủ biểu hiện mạnh ở chồi hoa hoặc quả ở giai đoạn 2 hoặc 3. Trong đó, gene CpHSP90-2 là gene có mức độ biểu hiện mạnh nhất, kế tiếp là CpHSP90-5. Ngược lại, CpHSP90-1 hầu như không biểu hiện hoặc biểu hiện rất thấp ở các mô\cơ quan này. Tất cả các HSP90 của cây đu đủ đều bị cảm ứng bởi điều kiện đông lạnh, trong đó CpHSP90-1 có mức độ cảm ứng mạnh nhất (12,13 lần), tuy nhiên gene này là một gene giả và có mức biểu hiện cơ sở rất thấp. CpHSP90-2 có mức độ cảm ứng mạnh (2,81 lần) đồng thời cũng có mức độ biểu hiện cơ sở lớn. Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa lớn, là cơ sở cho các nghiên cứu về tách dòng gene, phân tích chức năng của các gene trong họ HSP90 và chọn giống ở cây đu đủ trong đáp ứng với các điều kiện stress vô sinh của môi trường cũng như sự phát triển của cây đu đủ.