ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA DU LỊCH CỘNG ĐỒNG ĐẾN BẢO TỒN VĂN HOÁ TỘC NGƯỜI Ở KHU VỰC HỒ HÒA BÌNH VÀ ĐỀ XUẤT QUY TRÌNH BẢO TỒN BỀN VỮNG

DOI: 10.18173/2354-1067.2022-0024

Tóm tắt

Hồ Hoà Bình là điểm du lịch văn hóa dân tộc độc đáo với 6 dân tộc chính cùng sinh sống trong khu vực. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tác động của du lịch cộng đồng (DLCĐ) đến bảo tồn văn hoá tộc người ở khu vực hồ Hòa Bình, từ đó đề xuất quy trình bảo tồn bền vững. Nhóm tác giả sử dụng các phương pháp điều tra xã hội học và điền dã dân tộc học với 80 hộ gia đình và 100 du khách được phỏng vấn. Kết quả nghiên cứu cho thấy DLCĐ góp phần quan trọng trong việc khôi phục và bảo tồn các giá trị văn hóa đặc trưng của cộng đồng, tạo môi trường thực hành văn hóa tộc người, nâng cao ý thức bảo tồn văn hóa truyền thống. Các thành tố văn hóa như ẩm thực, nghệ thuật biểu diễn, kiến trúc nhà ở truyền thống đã được khai thác nhiều cho phát triển du lịch. Trong khi các thành tố như tín ngưỡng tôn giáo, phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, trang phục, các nghề truyền thống, ngôn ngữ tộc người chưa được khai thác đúng mức cho phát triển du lịch. Bên cạnh những tác động tích cực, DLCĐ đã làm biến đổi đáng kể nhà ở và trang phục truyền thống, làm xuất hiện những bất đồng trong quan hệ cộng đồng. Các giá trị văn hóa tộc người mới chỉ được khai thác ở mức độ nhận diện mà thiếu diễn giải văn hóa dẫn đến các sản phẩm du lịch tại mỗi bản làng thiếu nét đặc trưng và bản sắc riêng. Từ kết quả nghiên cứu, bài báo đề xuất quy trình bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa tộc người trong hoạt động DLCĐ.