CHẾ ĐỘ “DUYỆT TUYỂN” DƯỚI THỜI GIA LONG (1802 - 1820) VÀ MINH MẠNG (1820 - 1841)

DOI: 10.18173/2354-1067.2022-0043

Tóm tắt

Bài viết bắt đầu từ việc khái lược về chế độ duyệt tuyển ở Việt Nam trước thế kỉ XVIII, rồi từ đó tập trung làm rõ chế độ duyệt tuyển được thực hiện dưới thời Gia Long và Minh Mạng. Tác giả chủ yếu sử dụng phương pháp lịch sử, phân tích, thống kê sử liệu từ nguồn thư tịch cổ của Việt Nam để làm rõ quá trình thực hiện chế độ duyệt tuyển qua hai triều vua Gia Long và Minh Mạng. Mục đích của chế độ duyệt tuyển thời Gia Long và Minh Mạng cũng nhằm để phân loại dân đinh thành các hạng khác nhau để đánh thuế, đồng thời lấy đó làm căn cứ để tuyển lính. Kết quả nghiên cứu cho thấy, từ thời Gia Long (1802 - 1820) cho đến Minh Mạng (1820 - 1841) hoạt động duyệt tuyển ngày càng trở nên quy cũ hơn gắn liền với quá trình tập trung quyền lực của nhà nước quân chủ. Bên cạnh đó, những khó khăn trong quá trình thực hiện duyệt tuyển ở khu vực miền núi phía Bắc cũng cho thấy triều đình trung ương chưa thể chi phối hoàn toàn khu vực này, ngay cả trong giai đoạn chính quyền trung ương hoàn thiện nhất dưới thời Minh Mạng.