Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thủy lợi và Môi trường

Nghiên cứu đề xuất áp dụng phương pháp xác định giá nước tưới dựa trên tiếp cận dịch vụ

Trương Đức Toàn — Mon, 24 Apr 2023 00:00:00 +0700

Giá sản phẩm dịch vụ thủy lợi đã và đang nhận được sự quan tâm của các cấp các ngành cũng như các nhà nghiên cứu, đặc biệt trong bối cảnh thực thi Luật Thủy lợi. Mặc dù phương pháp định giá nước đã được Nhà nước quy định cụ thể, tuy nhiên việc triển khai áp dụng và tính hiệu quả đối với các loại hình công trình thủy lợi còn nhiều tranh luận. Bài báo này trình bày phương pháp xác định giá nước dựa trên tiếp cận dịch vụ và áp dụng cách tính giá nước hai thành phần để tính giá nước cho hệ thống tưới bơm sử dụng chế độ biến tần của HTX Thạnh Nghĩa. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng giá dịch vụ tưới phụ thuộc rất lớn vào mức độ dịch vụ được cung cấp. Điều chỉnh áp lực bơm và chọn khung giờ bơm là hai yếu tố có tác động lớn đến chi phí bơm và do đó đến giá dịch vụ tưới. Kết quả nghiên cứu cho thấy chi phí biến đổi sẽ giảm tới 75% trong một số trường hợp mà người dân có thể lựa chọn. Việc áp dụng phương pháp xác định giá nước theo tiếp cận dịch vụ và giá nước hai thành phần nhằm thay đổi hành vi của các bên trong quản lý và sử dụng nước và mang lại hiệu quả sản xuất nông nghiệp nhờ tưới. Kết quả của nghiên cứu là bài học để triển khai nhân rộng cho các hệ thống tưới trên phạm vi toàn quốc.

Tối ưu hóa thiết kế bộ ngưng tụ của ống nhiệt dạng vòng kín sử dụng mô hình số một chiều

Phan Bình Nguyên — Mon, 24 Apr 2023 06:25:10 +0700

Nghiên cứu này thực hiện tối ưu hóa chiều dài bộ ngưng tụ của ống nhiệt dạng vòng kín dựa trên giới hạn về chiều dài tối đa của nó, nhiệt độ tối đa của nguồn nhiệt, hay điều kiện ngưng tụ. Mô hình số một chiều, giả thiết nhiệt chỉ truyền theo một phương và bỏ qua các phương còn lại, được sử dụng để thực hiện tính toán. Để thực hiện việc tối ưu, một lưu đồ thuật toán mới được đề xuất bổ sung ba điều kiện về chiều dài ống nhiệt, đường kính lỗ xốp, và giới hạn nhiệt độ của nguồn nhiệt bên cạnh các điều kiện khác về cân bằng năng lượng nhiệt và điều kiện về áp suất trong ống nhiệt. Khi chạy mô hình số này đảm bảo sự hội tụ và cho kết quả hợp lý một cách định tính như điều kiện ngưng tụ kém đi thì cần chiều dài bộ ngưng tụ lớn hơn, hoặc khi giảm chiều dài bộ ngưng tụ thì cần cấu trúc xốp với đường kính nhỏ hơn. Tuy vậy các nghiên cứu thực nghiệm cần được thực hiện ở bước tiếp theo để xác nhận chính xác hơn những kết quả tính toán này.

Nghiên cứu phương pháp tính toán xác định các thông số cơ bản của hệ thống bơm sử dụng năng lượng mặt trời cấp nước sinh hoạt cho vùng miền núi

Trịnh Quốc Công, Hồ Ngọc Dung,, Hồ Sỹ Mão — Mon, 24 Apr 2023 06:45:17 +0700

Cuộc sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa, miền núi hiện đang còn khó khăn. Nhu cầu điện nước sinh hoạt còn thiếu thốn, nhất là nguồn nước sử dụng hàng ngày đang bị thiếu hụt trầm trọng do biến đổi khí hậu, mùa khô kéo dài. Khi cơ sở hạ tầng chưa được đầu tư, nguồn nước máy và nguồn điện lưới chưa thể đến được với các thôn bản thì hệ thống cấp nước bằng năng lượng mặt trời (PVPS) là một giải pháp hữu hiệu. Hiện nay, ở Việt Nam, hệ thống PVPS hầu như chưa được áp dụng hoặc áp dụng rất nhỏ lẻ vì chưa có cơ sở khoa học tính toán thiết kế cho hệ thống này. Bài báo nghiên cứu đưa ra cơ sở khoa học tính toán xác định công suất cũng như lưu lượng hệ thống bơm sử dụng năng lượng mặt trời xuất phát từ yêu cầu trên. Nghiên cứu được áp dụng tính toán cho hệ thống PVPS cấp nước sinh hoạt cho bản Lùng Lú, tỉnh Hà Giang.

Phương pháp xây dựng định mức đào tạo bậc đại học: Nghiên cứu điển hình cho ngành Kỹ thuật xây dựng công trình thủy tại trường Đại học Thủy lợi

Lê Minh Thoa — Mon, 24 Apr 2023 06:49:04 +0700

Xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật về đào tạo làm cơ sở cho việc xác định chi phí đào tạo là thực sự cần thiết, là căn cứ quan trọng để thực hiện chủ trương đổi mới giáo dục đại học theo hướng tự chủ. Việc tính đầy đủ chi phí đào tạo để thực hiện cơ chế giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp dịch vụ công có sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước. Đào tạo trình độ đại học đối với các ngành thuộc lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn ở nước ta hiện nay cho thấy hầu hết các ngành đều có mức xã hội hóa thấp, đặc biệt là đối với các ngành đào tạo truyền thống như Khoa học đất, Kỹ thuật xây dựng công trình thủy… Nhu cầu việc làm đối với nhân lực trình độ đại học của những ngành học này là rất lớn. Bài viết nghiên cứu về định mức đào tạo ngành Kỹ thuật xây dựng công trình thủy tại trường Đại học Thủy lợi làm cơ sở để tính toán cho giảng viên giảng dạy.

Ứng dụng thuật toán điều khiển trượt cho hệ thống treo chủ động trên ô tô

Nguyễn Tuấn Anh, Đặng Ngọc Duyên, Trần Thị Thu Hương, Hoàng Thăng Bình — Mon, 24 Apr 2023 10:54:04 +0700

Hệ thống treo được sử dụng để kiểm soát các dao động của xe khi di chuyển trên đường. Trong bài báo này, thuật toán điều khiển trượt (SMC) được thiết kế để điều khiển cho hệ thống treo chủ động (treo tích cực). Đây là một thuật toán phức tạp, phù hợp với các hệ dao động có kích thích đầu vào là dạng tiền định, điển hình như hệ thống treo ô tô. Quá trình mô phỏng được thiện hiện bởi phần mềm MATLAB-Simulink với hai trường hợp cụ thể. Theo kết quả tính toán, chuyển vị và gia tốc thân xe đã giảm mạnh khi sử dụng thuật toán điều khiển trượt cho hệ thống treo. Thêm vào đó, sự ổn định của ô tô cũng được đảm bảo tốt hơn khi trang bị hệ thống treo chủ động (được minh chứng thông qua sự thay đổi lực động của bánh xe). Hiện tượng nhiễu vẫn còn xảy ra khi dao động chuyển pha, đây là bản chất của thuật toán điều khiển trượt. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nó là không lớn. Trong các nghiên cứu sau, thuật toán điều khiển trượt có thể được kết hợp với các thuật toán thông minh khác để giải quyết vấn đề này.

Mô hình vận chuyển trầm tích vùng ven biển Sóc Trăng bằng phương pháp phân tích xu hướng cấp hạt

Nguyễn Thị Hương Lan, han Quang Trung, Nguyễn Minh Đạo, Võ Thị Mộng Thắm — Mon, 24 Apr 2023 10:59:14 +0700

Phân tích xu hướng và phân bố thành phần cấp hạt đã được nghiên cứu và ứng dụng thành công trong các môi trường trầm tích ven biển khác nhau để xác định xu hướng vận chuyển của trầm tích trong các vùng nghiên cứu. Trong nghiên cứu này, 169 mẫu trầm tích bề mặt ven biển tỉnh Sóc Trăng đã được thu thập bằng thiết bị lấy mẫu trầm tích chuyên dụng và phân tích để hiểu rõ hơn về phân bố trầm tích khu vực này. Các mẫu trầm tích được phân tích thành phần cấp hạt bằng phương pháp nhiễu xạ Laser. Kết quả phân tích thành phần cấp hạt của nghiên cứu này cho thấy rằng, tỷ lệ thành phần cát trong mẫu chiếm 43,98% và bùn sét chiếm 56,02%. Trong thành phần cát, cát mịn chiếm 52% (0,125 – 0,25nm), cát rất mịn chiếm 48% (0,063 – 0,125 nm), và cấp hạt trung bình toàn bộ mẫu là 4,61(Φ). Kết quả phân tích xu hướng vận chuyển trầm tích trong vùng cho thấy, trầm tích vùng ven biển khu vực nghiên cứu chủ yếu có xu hướng vận chuyển dọc theo ven bờ về phía Nam. Tuy nhiên cũng có một những vùng xu hướng vận chuyển trầm tích không rõ ràng.

Sự tham gia của các bên liên quan trong quản trị rừng ngập mặn: Nghiên cứu thí điểm tại vùng ven biển miền Bắc và Bắc Trung bộ Việt Nam

Nguyễn Thị Kim Cúc — Mon, 24 Apr 2023 11:02:46 +0700

Rừng ngập mặn (RNM) được biết đến như một hệ sinh thái có vai trò quan trọng về môi trường và kinh tế. Thực hiện quản trị tốt RNM là điều kiện cần thiết đảm bảo bảo tồn và phát huy chức năng và dịch vụ hệ sinh thái quan trọng này. Sự tham gia là cốt lõi trong công tác quản trị tài nguyên nói chung và RNM nói riêng. Do đó, mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá thực trạng tham gia của các bên liên quan trong quản trị RNM. Kết quả cho thấy nhóm thực hiện chức năng quản lý Nhà nước được đánh giá là có tầm ảnh hưởng cao và nhóm này cũng được cho là quan tâm cao đến việc quản lý RNM ở các địa phương. Nhóm hỗ trợ phát triển RNM ở các địa phương được đánh giá có mức độ quan tâm từ trung bình thấp đến cao. Nhóm các đối tượng trực tiếp tham gia vào bảo vệ và sử dụng RNM được cho là có tầm ảnh hưởng cũng như mức độ quan tâm khá cao đến quản lý và phát triển RNM ở các địa phương.

Phương pháp xác định giá dịch vụ đào tạo trình độ đại học ngành Kỹ thuật xây dựng công trình thủy tại trường Đại học Thủy lợi

Lê Minh Thoa — Mon, 24 Apr 2023 11:06:18 +0700

Giáo dục đào tạo là cơ sở tạo ra nguồn lao động có chất lượng, phát hiện nhân tài và tạo điều kiện cho họ phát huy hết khả năng của mình. Để có cơ sở và điều kiện thực hiện quy định về giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp dịch vụ đào tạo trình độ đại học có sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước đối với các ngành thuộc lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã triển khai thực hiện việc xác định danh mục ngành đào tạo, xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật đào tạo trình độ đại học, tiêu chí lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ đào tạo… để có đầy đủ căn cứ cho việc triển khai thực hiện cung cấp dịch vụ đào tạo trình độ đại học thì cần phải tính được giá dịch vụ đào tạo. Bài viết nghiên cứu về giá dịch vụ đào tạo ngành Kỹ thuật xây dựng công trình thủy của trường Đại học Thủy lợi để làm cơ sở áp dụng sau này.

Đánh giá sức chịu tải cọc khoan nhồi từ kết quả nén tĩnh tại hiện trường

Nguyễn Ngọc Thắng — Mon, 24 Apr 2023 00:00:00 +0700

Xác định sức chịu tải của cọc khoan nhồi từ thí nghiệm nén tĩnh dọc trục là phương pháp đáng tin cậy, cho phép kiểm nghiệm lại các phương pháp tính toán sức chịu tải theo lý thuyết, từ đó chọn ra giá trị sức chịu tải chính xác nhất của cọc. Nguyên lý của phương pháp thí nghiệm là gia tải nén dọc trục theo từng cấp lên cọc thử và tiến hành đo độ lún ổn định của cọc tương ứng cho tới lúc đạt giá trị cực hạn của cấp tải đó. Phương pháp này phù hợp với mô hình làm việc thực tế của cọc và đất nền nên cho kết quả đánh giá sức chịu tải của cọc có độ tin cậy cao. Tuy nhiên việc định lượng chuyển vị đầu cọc ứng với tải trọng cực hạn mới chỉ là quy ước; hoặc như tải trọng nén dọc trục, Pthử , được chỉ định lấy bằng hai trăm phần trăm sức chịu tải thiết kế, Ptk , trong khi trị số Ptk này lại phụ thuộc vào phương pháp tính toán lý thuyết sức chịu tải của cọc, điều kiện địa chất, chiều sâu cọc nên kết quả thu được có những sai số khác nhau. Bài báo này dựa trên kết quả thí nghiệm nén tĩnh dọc trục cọc khoan nhồi tại một số công trình trong khu vực đất yếu ở Thành phố Hồ Chí Minh để so sánh, đánh giá với giá trị sức chịu tải được tính toán từ các phương pháp lý thuyết khác nhau trong TCVN 10304:2014.

Giải pháp quản lý tổng hợp nguồn nước tại đảo Phú Quốc

Lê Văn Chính — Mon, 24 Apr 2023 11:23:49 +0700

Phú Quốc là thành phố đảo du lịch nổi tiếng ở Việt Nam. Sự phát triển kinh tế nhất là ngành du lịch và đô thị nơi đây đã và đang gây áp lực lớn lên nguồn nước. Mặc dù nguồn nước mặt tương đối phong phú nhưng do sự phân bố không đều theo thời gian, cùng với nhu cầu sử dụng nước gia tăng, Phú Quốc đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Đó là tình trạng khan hiếm nước vào mùa khô, ngập lụt cục bộ vào mùa mưa và ô nhiễm nguồn nước nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Để đảm bảo phát triển bền vững của đảo Phú Quốc, việc nghiên cứu, đề xuất các giải pháp quản lý tổng hợp nguồn nước là rất cần thiết. Trên cơ sở đánh giá khung pháp lý, thể chế quản lý tài nguyên nước hiện nay ở Việt Nam, cũng như phân tích những vấn đề thực trạng về nguồn nước, bài báo này đã đề xuất một số giải pháp quản lý tổng hợp tài nguồn nước trên đảo Phú Quốc, đáp ứng các yêu cầu bắt buộc theo khuôn khổ pháp lý hiện hành của Việt Nam.

Công nghệ kiểm soát mạch động dòng chảy khi vận hành cống vào mùa lũ, áp dụng với cống qua đê xã Phúc Thọ

Nguyễn Phương Dung, Nguyễn Ngọc Thắng — Mon, 24 Apr 2023 11:27:38 +0700

Ảnh hưởng của hiện tượng mạch động dòng chảy nói chung đối với các công trình tháo lũ quy mô lớn đã được quan tâm tìm hiểu trong nhiều báo cáo, nghiên cứu một cách tương đối chi tiết. Tuy nhiên những ảnh hưởng bất lợi của sự dao động dòng chảy đối với quá trình vận hành của các cống qua đê chưa được đề cập nhiều. Thực tế vận hành cho thấy có rất nhiều tác động tiêu cực của mạch động dòng chảy ảnh hưởng tới kết cấu cống và hệ thống đê như hiện tượng mất ổn định cục bộ của bể tiêu năng hoặc sân sau, đẩy nổi hoặc sạt mái kênh hạ lưu hoặc một phần thân đê,…. Để đảm bảo an toàn cho cống và đê khi vận hành vào mùa lũ, những tác nhân có hại do hiện tượng mạch động dòng chảy lên công trình cần được giảm thiểu và sẽ được kiểm chứng trong nghiên cứu này. Hiện tượng mạch động ở cống qua đê được mô phỏng bằng mô hình toán sử dụng phần mềm FLOW3D. Những dạng mạch động có khả năng ảnh hưởng đến quá trình vận hành của cống qua đê được thảo luận cụ thể trong nghiên cứu. Đồng thời, những vị trí cống và đê có nhiều khả năng chịu tác động tiêu cực do ảnh hưởng của hiện tượng mạch động dòng chảy được chỉ ra trong bài viết này. Bên cạnh đó, các biện pháp công trình và phi công trình nhằm giảm hiện tượng mạch động sau cửa van của cống qua đê xã Phúc Thọ cũng được tìm hiểu và đánh giá. Trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp giảm mạch động cho cống đang vận hành mà không can thiệp vào kết cấu của nó được.

Khảo sát sự truyền nhiệt của một dòng phun ngang vuông góc với tường phẳng

Nguyễn Anh Tuấn — Mon, 24 Apr 2023 11:30:49 +0700

Bài báo này báo cáo nghiên cứu về truyền nhiệt của một cấu hình dòng phun không ngập vuông góc lên bề mặt kim loại được nung nóng. Một dòng phun chất lỏng là nước được thực hiện theo phương ngang vuông góc lên một tấm kim loại đồng đặt theo phương đứng trong môi trường không khí. Các hình ảnh trường nhiệt độ bề mặt kim loại được chụp bằng camera nhiệt hồng ngoại được sử dụng để thảo luận các ảnh hưởng của các thông số lên sự truyền nhiệt của cấu hình dòng phun

Thể chế và chính sách trong quản trị rừng ngập mặn ở Việt Nam

Nguyễn Thị Kim Cúc — Tue, 25 Apr 2023 04:38:26 +0700

Rừng ngập mặn (RNM) là hệ sinh thái có vai trò quan trọng cần được quản trị tốt để bảo tồn và phát huy các giá trị của rừng. Nghiên cứu tập trung vào thực trạng chính sách và thể chế quản lý RNM. Kết quả cho thấy hầu hết diện tích RNM ở Việt Nam (trừ rừng đặc dụng) quản lý bởi UBND xã dưới sự hướng dẫn trực tiếp của phòng Tài nguyên và Môi trường (TNMT) và Sở TNMT. Các nhóm chủ rừng: Ban quản lý, các UBND xã phối kết hợp với cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội. Quyền sử dụng RNM có sự chồng chéo giữa các nhóm chủ rừng cũng như hình thức quản lý. Quyền quyết định về mục đích, diện tích và thời hạn sử dụng đất và rừng thuộc về Nhà nước (thông qua các cơ quan có thẩm quyền). Nhìn chung, chính sách quản lý RNM hiện chưa khuyến khích sự tham gia của các bên liên quan. Kết quả này cho thấy cần tiếp tục phát triển hệ thống thể chế và chính sách để hỗ trợ tốt hơn cho việc quản trị RNM.

Nghiên cứu phương pháp vận hành tối ưu hệ thống đa hồ chứa thủy điện bậc thang bằng thuật toán di truyền

Hồ Sỹ Mão — Tue, 25 Apr 2023 04:42:10 +0700

Vận hành tối ưu các trạm thủy điện (TTĐ) có ý nghĩa quan trọng cho hệ thống điện Việt Nam trong bối cảnh nguồn điện có xu hướng tăng tỷ trọng nguồn phát điện từ năng lượng tái tạo. Các TTĐ có hồ điều tiết có thể là giải pháp hiệu quả để đảm bảo tính cân bằng và ổn định cho hệ thống điện. Đối với bài toán vận hành tối ưu hồ chứa phát điện thường sử dụng các thuật toán tối ưu toán học cổ điển như quy hoạch tuyến tính, quy hoạch phi tuyến, quy hoạch động. Hiện này thuật toán di truyền (GA) được ứng dụng phổ biến nhất là trong lĩnh vực mạng trí tuệ nhân tạo ANN để tìm trọng số tối ưu. Ứng dụng thuật toán GA vào bài toán vận hành tối ưu nhiều hồ chứa thủy điện bậc thang là giải pháp tốt để đưa ra các quyết định vận hành cho hệ thống hồ chứa. Bài báo này đưa ra cơ sở áp dụng thuật toán GA để tính toán vận hành tối ưu phát điện cho hệ thống hồ chứa bậc thang thủy điện Lai Châu, Bản Chát, Sơn La, Hòa Bình.

Nghiên cứu độ tin cậy của khung thép vát liên kết nửa cứng chịu tải trọng gió bằng phương pháp phần tử hữu hạn

Hoàng Phan Bình, Nguyễn Thị Hồng — Tue, 25 Apr 2023 04:45:54 +0700

Bài báo nghiên cứu ứng dụng phương pháp phần tử hữu hạn (PTHH) ngẫu nhiên (Stochastic Finite Element Method-SFEM) ứng dụng phân tích khung vát có liên kết nửa cứng chịu tải trọng gió khi các thông số liên kết và tải trọng là các đại lượng ngẫu nhiên. Thuật toán phân tích ứng xử của kết cấu là sự kết hợp của phương pháp PTHH và mô phỏng Monte-Carlo. Chương trình tính sau đó được sử dụng để đánh giá độ tin cậy của khung thép vát có liên kết nửa cứng chịu tải trọng gió.