Tạp chí Khoa học và Đào tạo Ngân hàng

Điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong năm 2023: Thực trạng và khuyến nghị chính sách

Phạm Thị Hoàng Anh — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Để ứng phó với những diễn biến bất lợi từ thị trường quốc tế và những
yếu kém nội tại của nền kinh tế trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam đã chủ động triển khai hàng loạt các biện pháp tiền tệ, tín dụng, ngoại
hối để kiểm soát lạm phát, và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Bài nghiên cứu nhằm
đánh giá hoạt động điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam trong năm 2023 thông qua phương pháp phân tích thống kê, tổng hợp.
Trên cơ sở đó đề xuất các khuyến nghị chính sách cho Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam để nâng cao hiệu lực cơ chế truyền dẫn chính sách tiền tệ.

Kiểm soát tín dụng góp phần đảm bảo an toàn vĩ mô- Thực tiễn tại một số quốc gia và Việt Nam

Vũ Mai Chi — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Trên thế giới, việc kiểm soát tín dụng được xem là biện pháp sử dụng
để phối hợp giữa chính sách an toàn vĩ mô, tiền tệ và các chính sách vĩ mô
khác nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế. Tại Việt Nam, từ năm 2011 đến nay,
bên cạnh các công cụ chính sách tiền tệ chủ đạo là tái cấp vốn, lãi suất, tỷ giá
hối đoái, dự trữ bắt buộc và nghiệp vụ thị trường mở, Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam đã sử dụng biện pháp kiểm soát tín dụng (giao chỉ tiêu tăng trưởng tín
dụng) như một biện pháp bổ sung vừa góp phần đạt được các mục tiêu của
chính sách tiền tệ, vừa đảm bảo an toàn vĩ mô và ổn định hệ thống ngân hàng.
Bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu đặc tính thực nghiệm trên cơ sở
biến động chuỗi số liệu theo thời gian của tăng trưởng tín dụng, tín dụng/GDP, lạm phát, đồng thời kết hợp với các phương pháp phân tích, tổng hợp kết quả
một số nghiên cứu, lý thuyết kinh tế về điều hành chính sách tiền tệ theo giá
(lãi suất) và khối lượng nhằm đánh giá, phân tích định tính việc điều hành công
cụ kiểm soát tín dụng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong giai đoạn từ
2011 đến nay và đưa ra một số đề xuất phù hợp trong việc sử dụng biện pháp
này thời gian tới

Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô từ góc nhìn năng lực sản xuất quốc gia

Chu Khánh Lân — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Bài nghiên cứu đánh giá sự thay đổi năng lực sản xuất quốc gia và
ảnh hưởng của nó tới ổn định kinh tế vĩ mô Việt Nam. Phân tích cơ cấu xuất
khẩu và không gian hàng hóa xuất khẩu từ năm 2000 đến 2020 cho thấy Việt
Nam đã tích lũy thêm được các năng lực sản xuất mới và hiện đại, tuy nhiên,
vẫn còn cách khá xa so với các quốc gia thu nhập cao và phụ thuộc nhiều
vào nước ngoài. Do đó, cần có một cuộc tái cấu trúc toàn diện năng lực sản
xuất quốc gia. Những năng lực sản xuất này quyết định Việt Nam sẽ sản xuất
hàng hóa gì để có thể định vị vị trí của mình trong mạng lưới sản xuất toàn
cầu, tiêu thụ bao nhiêu nguồn lực và tạo ra được bao nhiêu giá trị gia tăng
cho nền kinh tế, giải quyết được bao nhiêu việc làm, có giúp ổn định nền kinh
tế vĩ mô và tăng cường sức chống chịu với các cú sốc hay không. Ngoài ra,
chiến lược tái cấu trúc cần tích hợp được xu hướng của sản xuất thế giới
trong vài thập kỉ tới bao gồm tăng tỷ lệ nội địa hóa và tăng cường áp dụng
các tiêu chuẩn “xanh

Ngân hàng với tăng trưởng xanh: Kinh nghiệm quốc tế- định hướng cho BIDV và gợi ý cho ngân hàng thương mại Việt Nam

Lê Ngọc Lâm — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và vấn đề ô nhiễm môi trường ngày
càng trở nên nghiêm trọng do những hoạt động kinh tế của con người, tăng
trưởng xanh gần đây đã trở thành một chủ đề nhận được nhiều sự quan tâm.
Những năm vừa qua, Chính phủ đã chủ động đưa ra nhiều cơ chế, chính sách
văn bản pháp lý nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu theo cam kết tại Công ước
khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu năm 2021 (COP26) về giảm phát
thải ròng về 0 vào năm 2050, giảm 30% lượng phát thải khí metan gây hiệu ứng
nhà kính vào năm 2030. Trong đó, lĩnh vực ngân hàng được đánh giá có một
vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng xanh, hướng tới một nền kinh tế phát triển bền vững và thân thiện với môi trường. Bài viết sử dụng
phương pháp nghiên cứu tình huống nhằm tổng quan về tăng trưởng xanh, vai
trò của hệ thống ngân hàng đối với tăng trưởng xanh cũng như nêu bật các
kinh nghiệm quốc tế từ Đức và Trung Quốc về tăng trưởng xanh trong lĩnh vực
ngân hàng. Từ đó đề xuất một số định hướng cho Ngân hàng thương mại cổ
phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) nói riêng và ngân hàng thương mại
tại Việt Nam nói chung nhằm góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh và tài chính
bền vững tại Việt Nam.

Tác động lan truyền giữa tăng trưởng tín dụng và giá tài sản tài chính: Bằng chứng từ mô hình TVP-VAR

Lê Hải Trung — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Bài viết đánh giá tác động lan truyền giữa tăng trưởng tín dụng, biến
động giá cổ phiếu và trái phiếu thông qua mô hình kết nối động với tham số biến
đổi TVP-VAR cho khoảng thời gian từ 2010 tới hết quý 2 năm 2023. Kết quả cho
thấy mức độ kết nối giữa tăng trưởng tín dụng, biến động giá trái phiếu và cổ
phiếu biến thiên theo thời gian. Trong đó, tăng trưởng tín dụng là biến lan truyền
tác động chính tới biến động của hệ thống. Tuy nhiên, tác động lan truyền của
tăng trưởng chủ yếu do sự liên thông với biến động giá cổ phiếu, trong khi tính
kết nối của tăng trưởng tín dụng và biến động giá trái phiếu là không rõ ràng.
Ngược lại, biến động của giá cổ phiếu có tác động lan truyền tới biến động giá
trái phiếu, cho thấy sự thay đổi của mức độ chấp nhận rủi ro của các chủ thể
trên thị trường trong các giai đoạn của chu kỳ tài chính. Trên cở sở kết quả thực
nghiệm, tác giả đề xuất một số hàm ý chính sách cho các cơ quan quản lý.

Sự kiện chính trị và biến động thị trường chứng khoán: Nghiên cứu thực nghiệm từ các nước Đông Nam Á

Trần Mạnh Hà — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Nghiên cứu đánh giá tác động của sự kiện chính trị ở các nước Đông
Nam Á đến mức độ biến động của thị trường chứng khoán trong giai đoạn
2010-2019. Sử dụng mô hình GARCH đơn biến và đa biến với biến giả để
nghiên cứu sự biến động của thị trường trước và sau sự kiến chính trị, kết quả
nghiên cứu cho thấy mức độ biến động của chỉ số chứng khoán giảm đáng
kể trong thời kỳ cải cách chính trị. Kết quả của nghiên cứu sẽ là nguồn tài liệu
tham chiếu thú vị cho các nhà đầu tư cũng như các cơ quan quản lý trong việc
tìm hiểu hành vi của thị trường chứng khoán.

Mối quan hệ giữa tài chính toàn diện và bình đẳng giới: Xu hướng và tổng quan nghiên cứu trên thế giới

Lê Thị Hương Trà — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Tài chính toàn diện và bình đẳng giới là hai vấn đề nhận được sự quan
tâm của nhiều chuyên gia và học giả trong những năm gần đây. Mối quan hệ
giữa hai nhân tố này cũng là chủ đề nghiên cứu tương đối mới và đang được
nhiều nhà nghiên cứu khám phá. Bằng phương pháp thống kê số liệu và khảo
lược tài liệu, bài viết cung cấp thêm bằng chứng khoa học về bức tranh toàn
cảnh hiện trạng xu hướng nghiên cứu trên thế giới về mối quan hệ giữa tài
chính toàn diện và bình đẳng giới. Số lượng các nghiên cứu về tài chính toàn
diện và bình đẳng giới tuy còn hạn chế, nhưng có xu hướng gia tăng trong
những năm gần đây. Cùng với đó, các nghiên cứu trên thế giới về chủ đề trên
cho thấy bình đẳng giới là một vấn đề cần được chú trọng trong phát triển tài
chính toàn diện và tài chính toàn diện có tác động đáng kể đến việc nâng cao mức độ bình đẳng giới. Tuy nhiên, các nghiên cứu này vẫn tồn tại một số hạn
chế về cách tiếp cận và phạm vi nghiên cứu, đòi hỏi các hướng nghiên cứu tiếp
theo cần phải được đề xuất để phát triển chủ đề này trong tương lai.

Các nhân tố ảnh hưởng đến công bố báo cáo bền vững của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Báo cáo bền vững được coi là công cụ đo đếm, công bố, giải trình và
cam kết trách nhiệm của doanh nghiệp đối với các bên có liên quan về hoạt
động phát triển bền vững. Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu bảng, dữ liệu chéo
và dữ liệu chuỗi thời gian, chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng đến công bố báo cáo
bền vững của 253 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng
khoán Việt Nam trong giai đoạn 2020- 2022. Nghiên cứu cũng chỉ ra 2 nhân tố
mới ảnh hưởng đến báo cáo bền vững là kiểm toán bởi BIG4 và thời gian niêm
yết bên cạnh 4 nhân tố: khả năng sinh lời, quy mô doanh nghiệp, tần suất họp
của Uỷ ban Kiểm toán, giới tính lãnh đạo, trong đó, thời gian niêm yết là nhân tố
duy nhất có ảnh hưởng tiêu cực tới việc công bố báo cáo này. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để xem xét hoàn thiện các quy định pháp lý trong công bố thông
tin bền vững, để các bên liên quan đưa ra quyết định phù hợp

Tác động môi trường của tăng trưởng kinh tế: Tiếp cận bằng mô hình ngưỡng bảng động

Hồ Thị Lam, Lê Hồng Ngọc, Nguyễn Minh Huệ Trân — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Bài báo sử dụng lý thuyết đường cong Kuznets môi trường (EKC) để
nghiên cứu tác động môi trường của tăng trưởng kinh tế ở 17 quốc gia châu Á
giai đoạn 1996- 2019, đồng thời tìm kiếm mức ngưỡng thu nhập mà tại đó tạo
ra sự đổi hướng tác động. Mô hình hồi quy ngưỡng bảng động được sử dụng
để thực hiện mục tiêu nghiên cứu. Các phát hiện cho thấy, tăng trưởng kinh
tế có tác động phi tuyến hình chữ U ngược đến suy thoái môi trường. Theo
đó, tăng trưởng kinh tế làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái khi GDP bình
quân đầu người ở mức thấp, nhưng khi vượt qua điểm ngưỡng (12,487 nghìn
USD/người/năm), tăng trưởng kinh tế giúp cải thiện chất lượng môi trường.
Khi so sánh sự khác biệt về tác động này giữa nhóm các quốc gia phát triển
và đang phát triển, kết quả của chúng tôi một lần nữa khẳng định những phát hiện này. Kết quả này đã cung cấp bằng chứng cho thấy giả thuyết EKC tồn tại
ở các nước châu Á. Bên cạnh đó, tiêu dùng năng lượng, nguồn vốn đầu tư trực
tiếp nước ngoài, mở cửa thương mại và chất lượng thể chế có tác động đáng
kể đến phát thải CO2. Dựa trên kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đưa ra kết
luận và hàm ý chính sách nhằm giảm suy thoái môi trường và thúc đẩy phát
triển kinh tế bền vững ở châu Á.

Tác động của quản trị công ty đến mức độ chấp nhận rủi ro của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Lê Thị Nhung, Nguyễn Văn Tâm — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Nghiên cứu đánh giá tác động của các nhân tố nội tại của quản trị
công ty đến mức độ chấp nhận rủi ro của các doanh nghiệp niêm yết Việt
Nam. Bằng các phương pháp ước lượng dữ liệu bảng tĩnh, nghiên cứu sử dụng
nguồn dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo quản trị công ty và báo cáo tài chính của
các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn
2010- 2021, kết quả cho thấy: quy mô hội đồng quản trị, sự kiêm nhiệm, sở
hữu nước ngoài, sở hữu của ban điều hành có tác động thuận chiều với mức
độ chấp nhận rủi ro; sở hữu nhà nước, sự độc lập của hội đồng quản trị có tác
động ngược chiều với mức độ chấp nhận rủi ro. Kết quả nghiên cứu phù hợp
với lý thuyết đại diện và các nghiên cứu thực nghiệm khác. Bài viết cũng đưa ra các khuyến nghị đối với hoạt động quản trị công ty trong mối quan hệ với mức
độ chấp nhận rủi ro của doanh nghiệp

Hành vi chuyển đổi sử dụng phương tiện vận chuyển xanh của giao hàng chặng cuối trong thương mại điện tử: Tiếp cận từ giá trị tiêu dùng

Lê Xuân Cù — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Nghiên cứu này nhằm giải thích hành vi chuyển đổi sử dụng phương
tiện vận chuyển xanh của giao hàng chặng cuối trong thương mại điện tử tại
Việt Nam. Mô hình nghiên cứu được đề xuất dựa trên giá trị cảm nhận về
phương tiện vận chuyển xanh và mối quan tâm môi trường. Nghiên cứu thu
thập dữ liệu từ 343 người đang sử dụng phương tiện vận chuyển chạy bằng
xăng của giao hàng chặng cuối từ tháng 04/2023- 06/2023; và mô hình cấu
trúc tuyến tính được áp dụng để kiểm định các giả thuyết. Kết quả cho thấy giá
trị cảm xúc, giá trị chức năng, và giá trị xã hội ảnh hưởng tích cực đến mối quan
tâm môi trường và thái độ chuyển đổi sử dụng phương tiện vận chuyển xanh
của giao hàng chặng cuối. Và giá trị tri thức ảnh hưởng đến mối quan tâm môi

Các yếu tố hành vi ảnh hưởng đến quyết định đầu tư vào dự án năng lượng tái tạo của các nhà đầu tư cá nhân tại Việt Nam

Nguyễn Thúy Anh, Trần Ngân Hà — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Đầu tư vào năng lượng tái tạo được coi là cách thức để tăng trưởng
bền vững kinh tế toàn cầu. Mặc dù năng lượng tái tạo có tiềm năng phát triển
và được hỗ trợ rất lớn từ Chính phủ các nước, các dự án năng lượng tái tạo
vẫn chưa thực sự được quan tâm ở các nước đang phát triển. Nghiên cứu này
khám phá quá trình các nhà đầu tư cá nhân ra quyết định đầu tư vào các dự án
năng lượng tái tạo. Nghiên cứu thực hiện khảo sát từ tháng 2/2022 đến tháng
5/2022 đối với 406 nhà đầu tư cá nhân. Kết quả hồi qui đa biến cho thấy, niềm
tin tiên nghiệm của nhà đầu tư, mức độ ưu đãi của chính sách, kiến thức về vận
hành dự án năng lượng tái tạo, thái độ đối với các hành vi xanh và kiến thức về công nghệ cấp tiến là những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng đầu tư vào các
dự án năng lượng tái tạo của nhà đầu tư cá nhân. Kết quả góp phần bổ sung
cơ sở lý luận về quyết định đầu tư năng lượng tái tạo của nhà đầu tư cá nhân,
từ đó đưa ra các hàm ý về quản trị trong lĩnh vực đầu tư năng lượng tái tạo tại
các quốc gia đang phát triển.

Yếu tố tác động đến tỷ lệ nợ xấu của nhóm ngân hàng thương mại có cổ phiếu giao dịch trên sàn chứng khoán Việt Nam

Nguyễn Thanh Phương, Đặng Thị Lan Phương — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Nghiên cứu này tìm hiểu về các yếu tố vi mô và vĩ mô tác động đến
tỉ lệ nợ xấu của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong khoảng thời gian
2015- 2022, gồm giai đoạn chịu tác động tiêu cực từ Đại dịch Covid-19. Dữ liệu
nghiên cứu được thu thập từ 25 ngân hàng thương mại có cổ phiếu giao dịch
trên cả ba sàn chứng khoán ở Việt Nam. Bộ dữ liệu này giúp người đọc có cách
nhìn toàn diện hơn về các yếu tố tác động đến nợ xấu của nhóm ngân hàng có
tổng tài sản chiếm gần 80% tổng tài sản của 32 ngân hàng thương mại hoạt
động tại Việt Nam. Dựa trên việc xây dựng và kiểm định mô hình hồi quy tuyến
tính, nghiên cứu đã góp phần chứng minh tác động tích cực của tỉ lệ thu nhập
lãi cận biên, dự phòng rủi ro tín dụng lên tỉ lệ nợ xấu; và ảnh hưởng tiêu cực của
tỉ lệ sinh lời trên vốn chủ sở hữu, tỉ lệ tăng trưởng tín dụng đối với tỉ lệ nợ xấu của các ngân hàng thương mại được nghiên cứu trong giai đoạn 2015- 2022

Phân tích thực trạng các hành vi thao túng giá trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Trần Thị Xuân Anh, Lưu Khánh Linh — Thu, 25 Jan 2024 00:00:00 +0700

Thao túng giá trên thị trường chứng khoán được xem là hành vi cố ý
gây tác động đến giá chứng khoán nhằm đạt mục tiêu lợi nhuận vượt trội cho
riêng một hoặc một nhóm những người tham gia thị trường. Bài viết này phân
tích thực trạng hành vi thao túng giá chứng khoán Việt Nam diễn ra trong giai
đoạn 2015- 2022. Bằng việc nghiên cứu các sự kiện thực tiễn trên cơ sở xem
xét các phương thức phổ biến được sử dụng để thao túng giá gồm: gian lận
báo cáo tài chính; giao dịch nội bộ bất hợp pháp; giao dịch wash trade và tung
tin đồn thất thiệt. Kết quả cho thấy số vụ vi phạm công bố thông tin chiếm ưu
thế và liên tục tăng lên qua các năm. Số vụ việc liên quan đến thao túng giá
bằng wash trade và giao dịch nội gián chiếm tỷ lệ ít hơn do tính chất của các vụ
việc này rất khó xác định và phức tạp. Những kết quả nghiên cứu này đóng góp
thêm minh chứng và tiếng nói phản biện nhằm xây dựng một thị trường chứng khoán phát triển bền vững và minh bạch hơn trong thời gian tới.

Nâng cao hiểu biết tài chính cá nhân từ việc cải thiện thái độ tài chính và hành vi tài chính của sinh viên Việt Nam

Nguyễn Thị Hoài Lê — Thu, 25 Jan 2024 12:01:15 +0700

Bên cạnh kiến thức tài chính thì thái độ tài chính và hành vi tài chính là hai
thành tố tạo nên hiểu biết tài chính cho con người. Để đánh giá thực trạng, nghiên
cứu đã khảo sát trên mẫu 4.140 sinh viên, bằng cách phát phiếu điều tra online
ngẫu nhiên tại các trường đại học trên toàn quốc vào năm 2021 với 2 nhóm câu
hỏi nhằm đánh giá thái độ tài chính và 3 nhóm câu hỏi khác về hành vi tài chính
của sinh viên Việt Nam. Kết quả từ thống kê mô tả cho thấy, sinh viên Việt Nam
đã có thái độ và hành vi tài chính khá tốt, thích ứng yêu cầu của cuộc sống hiện
đại. Tuy nhiên, do kiến thức tài chính của sinh viên Việt Nam còn hạn chế đã ảnh
hưởng không nhỏ tới thái độ và hành vi tài chính của họ, từ đó cho thấy Việt Nam
cần có chương trình giáo dục tài chính để cải thiện các vấn đề kiểm soát chi tiêu,
tiết kiệm, vay nợ và lập kế hoạch tài chính cá nhân cho sinh viên.