Ngữ nghĩa của tính từ chỉ kích thước - Nhìn từ góc độ tri nhận không gian (Trên cứ liệu tiếng Nga và tiếng Việt)

Abstract

Không gian là một địa hạt được các nhà ngôn ngữ truyền thống và ngôn ngữ tri nhận đặc biệt quan tâm nghiên cứu và đã có nhiều thành tựu đáng kể. Tuy nhiên, riêng vấn đề về các tính từ chỉ kích thước không gian như: cao-thấp; to-nhỏ v.v. thì lại chưa được nghiên cứu nhiều. Trong ba phương chiều "trước - sau"; "phải - trái"; "trên - dưới" thì phương thẳng đứng là phương chiều được các nhà nghiên cứu cho là nổi trội hơn cả về phương diện tri giác lẫn phương diện ngôn ngữ. Vì vậy bài viết chọn tính từ chỉ kích thước theo phương thẳng đứng làm đối tượng nghiện cứu và hơn nữa có đối chiếu hai ngôn ngữ Nga - Việt để làm rõ sự khác biệt về cơ sở tri nhận trong cách dùng các tính từ này. Bài viết này chủ yếu đi vào trường hợp hai cặp tính từ ВЫСОКИЙ - НИЗКИЙ và cao - thấp trong tiếng Nga và tiếng Việt