DỰ BÁO DIỄN BIẾN TÀI NGUYÊN NƯỚC DƯỚI ĐẤT VÙNG ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ GIAI ĐOẠN 2017-2022

Tóm tắt

Vùng Đồng bằng Bắc Bộ có diện tích gần 17.000 km2 nằm trên địa phận của 12 tỉnh và thành phố phía Bắc là vùng kinh tế trọng điểm, dân cư đông đúc có nhu cầu về nước rất cao nên đang được khai thác mạnh mẽ phục vụ các nhu cầu khác nhau. Đồng bằng Bắc Bộ được hình thành từ các trầm tích Đệ tứ bở rời dày từ khoảng 10 m ở vùng rìa đến trên 100 m ở vùng ven biển. Do tính phân nhịp, các trầm tích Đệ tứ phân chia thành 2 tầng chứa nước lỗ hổng: tầng chứa nước Holocen (qh) không áp ở bên trên và tầng chứa nước Pleistocen (qp) có áp lực bên dưới. Tầng qh cung cấp nước quy mô nhỏ, phân tán cho vùng nông thôn; tầng qp cung cấp nước tập trung cho các đô thị, khu công nghiệp. Để kiểm soát và dự báo sự biến động tài nguyên nước dưới đất, từ những năm 90 của thế kỷ trước mạng lưới quan trắc Quốc gia đã bắt đầu xây dựng. Đến nay có 12 trạm, 104 điểm với 198 công trình quan trắc và hàng loạt các công trình quan trắc địa phương, được liên tục quan trắc các yếu tố động thái nước dưới đất. Dựa vào các kết quả quan trắc, bằng phương pháp mô hình số mô phỏng hệ thống nước dưới đất bằng mô hình dòng chảy với phần mềm Visual MODFLOW của Waterloo Hydrogeologic và cũng được dùng để dự báo diễn biến mực nước, bộ công cụ MT3DMS để dự báo diễn biến độ tổng khoáng hóa nước dưới đất giai đoạn 2017-2022. Về mực nước, đối với tầng chứa nước qh, vùng mực nước có xu thế giảm rất nhỏ, chiếm khoảng 8,33% phân bố ở vùng nội thành thành phố Hà Nội và Hải Phòng. Đại bộ phận diện tích còn lại, mực nước có xu thế ổn định. Đối với tầng chứa nước qp, gần ½ diện tích của tầng chứa nước có xu thế suy giảm với tốc độ từ 0,1 đến trên 0,4 m/năm. Đó là các vùng đang khai thác mạnh mẽ. Về độ tổng khoáng hóa nước dưới đất tầng chứa nước qh: chỉ có một diện tích rất nhỏ, khoảng 50 km2 ở các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Quảng Ninh là có thể xẩy ra xâm nhập mặn. Tầng chứa nước qp, đến năm 2022 vùng bị xâm nhập mặn có thể có diện tích khoảng 640 km2, chiếm 5,1%, ở Hải Phòng và các tỉnh Bắc Ninh, Hải dương, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam. Mực nước có xu thế giảm và xâm nhập mặn ở tầng chứa nước qp tăng là do khai thác mạnh.