Vai trò của tầng lớp trí thức trong xã hội Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX

Tóm tắt

Xuất phát từ tinh hoa văn hoá Trung Quốc, Nho giáo đã phát triển mạnh mẽ
sang các nước đồng văn, đồng thời không ngừng gây ảnh hưởng tới tiến trình phát triển tư
tưởng của các dân tộc đó. Quá trình du nhập và tiếp biến của Nho giáo trong tư tưởng, văn
hóa Việt Nam gắn liền với những biến động, vặn mình của lịch sử dân tộc. Trong những giai
đoạn biến thiên của lịch sử dân tộc, Nho giáo đã được “dân tộc hóa” và “hiện đại hóa” nhờ vào
đội ngũ trí thức yêu nước. Theo đó, vận mệnh của Nho giáo Việt Nam luôn gắn liền với quá
trình thực hiện trách nhiệm của Nho sĩ đối với hiện trạng đất nước. Đó là quá trình mà độ kênh
giữa hai cặp phạm trù “Trung tâm – ngoại vi”, giữa “Trung Hoa và các nước chịu ảnh hưởng của
nó” không tác động trực tiếp đến bản chất tư tưởng đặc thù quốc gia – dân tộc.