KỲ NHÂN SƯ TRONG NGƯ TIỀU VẤN ĐÁP Y THUẬT CỦA NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU – MỘT KIỂU MẪU NHÂN CÁCH ẨN SĨ

Tóm tắt

Ẩn sĩ là một kiểu trí thức đặc biệt của xã hội Á Đông thời cổ - trung đại. Lịch sử ẩn sĩ ở cả Trung Hoa lẫn Việt Nam đã cung cấp những kiểu mẫu nhân cách và mô hình ứng xử cho các nhà nho noi theo khi gặp hoàn cảnh không thuận lợi để hành đạo. Truyện Nôm Ngư Tiều vấn đáp y thuật của Nguyễn Đình Chiểu đã góp thêm một kiểu mẫu nhân cách ẩn sĩ - Kỳ Nhân Sư, vào dòng chảy của văn chương ẩn dật, được tổng hợp và hư cấu dựa trên nhiều “nguyên mẫu” ẩn sĩ của cả Trung Hoa lẫn Việt Nam. Kỳ Nhân Sư là mẫu người có tài năng, có nhân cách cao đẹp nhưng vì gặp thời loạn nên buộc phải lựa chọn con đường ẩn dật, thậm chí phải hy sinh một phần thân thể để bày tỏ thái độ cương quyết cự tuyệt sự chiêu dụng của kẻ xâm lược, dù vậy vẫn không từ bỏ lý tưởng giúp đời bằng những việc làm y đức. Mô hình ứng xử này được cụ Đồ Chiểu chọn lưu truyền bằng hình thức truyện Nôm nhằm khuyến khích các nhà nho Việt Nam cuối thế kỷ XIX noi theo.

Từ khóa: ẩn sĩ, Kỳ Nhân Sư, khí tiết, kiểu mẫu nhân cách, mô hình ứng xử