Quan hệ giữa Việt Nam - Nhật Bản đầu thế kỷ XXI đã phát triển sang giai đoạn mới về chất và đi vào chiều sâu, đưa đến hình thành khuôn khổ quan hệ ở tầm vĩ mô. Năm 2002, lãnh đạo cấp cao hai nước thống nhất xây dựng quan hệ Việt Nam - Nhật Bản theo phương châm "đối tác tin cậy, ổn định lâu dài". Tháng 7/2004, Ngoại trưởng hai nước ký Tuyên bố chung "Vươn tới tầm cao mới của đối tác bền vững". Hơn hai năm sau, tại Tokyo, Tuyên bố chung Nhật Bản - Việt Nam đã xác định quan hệ hai nước hướng tới xây dựng "Đối tác chiến lược vì hoà bình và phồn vinh ở châu Á"
