Quá trình đổi mới kinh tế ở Việt Nam: Tiếp cận từ quan niệm “tự do” của Isaiah Berlin (1909-1997)

Tóm tắt

Dựa trên phân tích của Isaiah Berlin về hai hàm ý của khái niệm tự do, gồm tự do chủ động và tự do thụ động, bài viết trình bày và đánh giá quá trình phát triển tư duy về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) trong hơn 30 năm Đổi mới ở Việt Nam. Với việc công nhận sự tồn tại của những thành phần kinh tế ngoài nhà nước và dần dần giảm bớt sự can thiệp trực tiếp vào những hoạt động kinh tế, Đảng và Nhà nước đã mở rộng sự tự do thụ động cho người dân, từ đó, giải phóng tiềm năng phát triển của đất nước. Tuy nhiên, cơ chế thị trường không hoàn hảo. Khi tự do thụ động trong lĩnh vực kinh tế có xu hướng tác động tới giáo dục thì một số bộ phận người dân lại trở thành những nhóm dễ bị tổn thương, khiến họ dễ bị mất đi quyền tự quyết và quyền tự do chủ động của mình.