Tạp chí Khoa học Xã hội Việt Nam

Tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi ở Việt Nam trong bối cảnh già hóa dân số

Nguyễn Đình Tuấn — 2023-12-22

Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Quá trình này đang đặt ra những thách thức trong việc đảm bảo an sinh xã hội cho người cao tuổi nói chung và tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe nói rêng. Bởi đối với người cao tuổi, tỷ lệ có bệnh là rất cao và chủ yếu là bệnh mạn tính. Do đó, việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe là hết sức cần thiết, nếu được tiếp cận kịp thời và đầy đủ với dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ mang lại sức khỏe và hạnh phúc hơn cho người cao tuổi. Trên cơ sở sử dụng nguồn tài liệu thứ cấp, bài viết phân tích thực trạng già hóa dân số và những vấn đề đặt ra đối với tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở nước ta hiện nay.

Nhu cầu nâng cao năng lực số của thanh niên hiện nay

Lê Thu Hiền — 2023-12-22

Trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc tăng cường năng lực số cho thanh niên để họ có thể tham gia tích cực vào quá trình này là rất cần thiết. Bài viết¹ phân tích nhu cầu nâng cao năng lực số của thanh niên dựa trên kết quả phân tích khảo sát với 512 thanh niên năm 2022. Kết quả cho thấy: Kĩ năng sử dụng máy tính, ứng dụng phần mềm và Kĩ năng sử dụng mạng an toàn; nội dung về Dữ liệu điện tử dành cho học tập, nghiên cứu, Thông tin và nội dung số đặc thù trong hoạt động nghề nghiệp/học tập/giải trí được nhiều thanh niên lựa chọn nhất. Chuyên gia về công nghệ thông tin là người mà thanh niên muốn được học để nâng cao năng lực số.

Đánh giá mức độ hài lòng về việc làm sau tốt nghiệp của cựu sinh viên Trường Đại học Đà Lạt

Đào Thị Hiếu — 2023-12-22

Việc làm sau khi tốt nghiệp của sinh viên (SV) đã trở thành chủ đề quan tâm của cơ quan, ban ngành có liên quan và nhà nghiên cứu. Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng (khảo sát n = 264 cựu sinh viên (CSV) và nghiên cứu định tính (phỏng vấn sâu (PVS) 05 trường hợp gồm: giảng viên, CSV, nhà tuyển dụng). Phần lớn CSV của Trường Đại học Đà Lạt đã có việc làm phù hợp với chuyên ngành đào tạo, hài lòng về môi trường làm việc và cơ hội phát huy niềm đam mê, sở trường. Kết quả nghiên cứu đã cho thấy, gần một nửa số người khảo sát chưa từng thay đổi việc làm. Một bộ phận CSV đã chấp nhận làm ngành gần hoặc không đúng chuyên ngành, bởi vì công việc phù hợp với năng lực, môi trường làm việc tốt, yêu thích lĩnh vực công việc, lương cao, phúc lợi tốt,… Yếu tố cá nhân và yếu tố thị trường việc làm ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của CSV nhiều hơn so với yếu tố gia đình và yếu tố nhà trường.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi thăm Hoa Kỳ: Ý nghĩa biểu tượng và những kết quả thực tế

Lê Thị Hằng Nga — 2023-12-22

Trong ba ngày 21-24/6/2023, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã có chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên đến Hoa Kỳ, đánh dấu “bước ngoặt” trong mối quan hệ đối tác giữa hai nền dân chủ lớn nhất thế giới. Với mục đích “mở rộng và củng cố” mối quan hệ “Đối tác Chiến lược Toàn cầu Toàn diện” Ấn Độ - Hoa Kỳ, Thủ tướng Modi đã có nhiều hoạt động quan trọng trong suốt chuyến thăm, bao gồm đối thoại song phương với Tổng thống J. Biden, phát biểu trước Quốc hội Hoa Kỳ, chủ trì sự kiện Ngày Quốc tế Yoga ở New York, gặp gỡ cộng đồng Ấn kiều… Thông qua sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích nguồn tài liệu sơ cấp và thứ cấp, bài viết sau đây khái quát và đánh giá ý nghĩa chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng N. Modi. Bài viết¹ khẳng định, chuyến thăm Hoa Kỳ của Thủ tướng Modi không chỉ có ý nghĩa biểu tượng mà còn có nhiều kết quả thực tế, góp phần mở rộng và củng cố quan hệ Ấn Độ - Hoa Kỳ trên tất cả các lĩnh vực.

Xung đột Nam Sudan (2011-2023): Mô hình đa đường cong và bản đồ xung đột

Vũ Vân Anh — 2023-12-22

Xung đột Nam Sudan là một trường hợp nghiên cứu điển hình của một cuộc xung đột vũ trang tại các quốc gia nhỏ giai đoạn hậu Chiến tranh Lạnh với đầy đủ các khía cạnh từ mâu thuẫn chính trị, mâu thuẫn sắc tộc đến sự can dự của các quốc gia bên ngoài. Bài viết này áp dụng cách tiếp cận đa đường cong xung đột và bản đồ xung đột trong phân tích xung đột Nam Sudan từ 2011- 2023 để làm rõ: (i) các tầng nấc của xung đột; (ii) các lực lượng tham gia vào xung đột và mối quan hệ giữa các lực lượng này. Từ đó, bài viết đi đến nhận định rằng, mâu thuẫn quyền lực chính trị và mâu thuẫn sắc tộc tại Nam Sudan là hai mâu thuẫn tương đối độc lập và đóng vai trò chính, trong khi tình trạng nghèo đói và sự yếu kém của chính phủ trong quản trị đất nước chính là tầng nguyên nhân gốc rễ khiến cho xung đột vẫn tiếp tục bế tắc.

Quan hệ hợp tác Việt Nam - EU chặng đường 30 năm phát triển và xu thế tới 2030

Nguyễn An Hà — 2023-12-22

Liên minh châu Âu (EU) chính thức ra đời 01/11/1993, trải qua 30 năm phát triển đến nay EU là một hình mẫu liên kết khu vực điển hình với 27 nước thành viên và là một đối tác kinh tế thương mại hàng đầu trên thế giới. Quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và EU được kế thừa và phát triển từ Cộng đồng châu Âu và đạt được nhiều thành tựu to lớn. EU là đối tác thương mại đầu tư và viện trợ phát triển hàng đầu của Việt Nam. Việt Nam là nước đang phát triển đầu tiên ký Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Bài viết này phân tích đánh giá chặng đường phát triển quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam - EU trong 30 năm qua, chỉ ra những thành tựu và một số tồn tại mà hai bên cần tiếp tục khắc phục nhằm tận dụng cơ hội thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ này trong bối cảnh mới tới năm 2030.

Bàn về giải pháp hoàn thiện pháp luật phân cấp quản lý kinh tế tại Việt Nam

Trần Thị Mai Phước — 2023-12-22

Bài viết phân tích những điểm hạn chế trong hệ thống pháp luật phân cấp quản lý kinh tế trong nước và tham khảo pháp luật phân cấp ở một số quốc gia. Tác giả cho rằng, với chủ trương phân cấp, phân quyền mạnh mẽ như hiện nay thì các quy định có liên quan trong Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành còn quá “mỏng”. Bởi lẽ, một số quy định về mục tiêu, quan điểm, nguyên tắc phân cấp quản lý; hệ thống các ngành, lĩnh vực phân cấp; các chủ thể phân cấp và được phân cấp; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các chủ thể; cơ chế, phương thức thực hiện; cơ chế thanh tra, kiểm tra; chế tài xử lý vi phạm trong phân cấp quản lý kinh tế;… được xem là các khoảng trống trong hệ thống pháp luật về phân cấp quản lý kinh tế đang cần được lấp đầy. Trên cơ sở này, tác giả khuyến nghị Việt Nam cần xây dựng đạo luật phân cấp nhằm triển khai mạnh mẽ chính sách này trong tương lai.

Kiểm soát điều kiện mua bán thuốc lá bằng pháp luật ở Việt Nam hiện nay

Đinh Thị Thanh Thủy — 2023-12-22

Thuốc lá là sản phẩm được hạn chế tiêu dùng bởi những tác hại lớn đối với sức khỏe con người, chính vì vậy, các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam đã và đang tích cực thực hiện các chính sách, quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, trong đó có các quy định pháp luật về kiểm soát điều kiện mua bán thuốc lá, nhằm kiểm soát hoạt động mua bán thuốc lá có hiệu quả, bảo đảm quyền tự do kinh doanh của các chủ thể kinh doanh, hạn chế những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người, môi trường và sự phát triển kinh tế xã hội. Bên cạnh những hiệu quả đạt được, nhiều quy định của pháp luật về kiểm soát điều kiện mua bán sản phẩm thuốc lá chưa phù hợp, đặc biệt trong bối cảnh xuất hiện một số loại thuốc lá thế hệ mới hiện nay. Do đó, việc nghiên cứu hoàn thiện pháp luật về kiểm soát điều kiện mua bán sản phẩm thuốc lá được đặt ra cấp thiết hiện nay.

Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Sơn La

Nguyễn Thị Hạnh — 2023-12-22

Tỉnh Sơn La nằm ở vùng Tây Bắc Việt Nam với vị trí địa lý vô cùng thuận lợi (cách thủ đô Hà Nội hơn 300km). Nơi đây được thiên nhiên ban tặng nhiều cảnh quan đẹp, hấp dẫn. Đồng thời, trên địa bàn tỉnh có 11 dân tộc thiểu số cư trú, mỗi dân tộc có những nét văn hóa truyền thống riêng và được đồng bào sáng tạo, gìn giữ qua nhiều thế hệ. Những cảnh quan và bản sắc văn hóa dân tộc là tiềm năng du lịch quan trọng để Sơn La thu hút du khách trong nước và quốc tế. Trong những năm qua, đồng bào các dân tộc thiểu số ở tỉnh Sơn La đã phát huy tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nguồn nhân lực du lịch tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh hiện nay có những bất cập nhất định. Vì vậy, bài viết này tập trung làm rõ giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Sơn La.

Chính sách quản lý gạo của nhà Nguyễn dưới triều vua Tự Đức (1848-1883)

Phạm Thị Thơm — 2023-12-22

Gạo là mặt hàng lương thực quan trọng đối với cuộc sống của người dân. Vì thế sự dồi dào hay khan hiếm gạo sẽ tác động không nhỏ đến tình hình an ninh lương thực của đất nước. Trong nửa sau thế kỉ XIX, triều đình Tự Đức đã ban hành nhiều chính sách quản lý gạo như: điều chỉnh giá cả, chẩn cấp cho nhân dân bị thiên tai, vận tải lúa gạo và lưu trữ ở kinh đô, ban hành nhiều lệnh cấm xuất khẩu lúa gạo và khuyến khích nhiều thương nhân nước ngoài mang gạo đến Việt Nam buôn bán. Các chính sách quản lý gạo đã tác động mạnh mẽ đến tình hình chính trị trong nước, tình hình an sinh xã hội và sự phát triển ngoại thương của Việt Nam nửa sau thế kỉ XIX.

Một vài cảm nhận về văn hóa xứ Đoài trong bối cảnh đô thị hoá

Phạm Văn Dương — 2023-12-22

Đô thị hóa được hiểu là quá trình mở rộng của đô thị, tính theo tỷ lệ phần trăm giữa diện tích hoặc số dân đô thị trên tổng diện tích hoặc số dân của một khu vực hoặc vùng. Bên cạnh đó, đô thị hóa cũng được tính theo tỷ lệ gia tăng của hai yếu tố trên theo thời gian. Bài viết này, từ góc nhìn lý thuyết “giao lưu và tiếp biến văn hóa” phân tích hiện trạng văn hóa xứ Đoài trước tác động của đô thị hóa và quản trị môi trường đô thị Hà Nội. Trong đó quan tâm đến những thách thức đối với bảo tồn và phát huy các nền tảng, nguồn lực văn hóa của khu vực “xứ Đoài” trong bối cảnh phát triển đô thị mà không làm mất đi những di sản và giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống. Nội dung bài viết dựa trên phân tích những dữ liệu của các nghiên cứu đã được công bố, cùng với những quan sát thực tế, chỉ ra tầm quan trọng của chiến lược quy hoạch phát triển văn hóa đồng thời với quy hoạch phát triển đô thị ở Hà Nội hiện nay.

Từ lễ cấp sắc của người Dao: Suy nghĩ về việc xây dựng cộng đồng cư dân theo xu hướng chia sẻ văn hóa trong quản lý và khai thác di sản văn hóa tộc người

Bàn Tuấn Năng — 2023-12-22

Lễ cấp sắc là đặc trưng văn hóa tiêu biểu của người Dao. Do người Dao ở Việt Nam có rất nhiều nhóm địa phương, nên bài bản, trình tự hành lễ của lễ cấp sắc ở mỗi nhóm lại có những khác biệt nhất định. Vì vậy, người Dao thường rất ít chia sẻ về nghi lễ quan trọng này trong nội bộ đồng tộc, cho dù quá trình thực hành vẫn diễn ra thường xuyên. Việc nghiên cứu nhằm đưa ra giải pháp giúp cộng đồng người Dao cởi mở hơn trong quá trình chia sẻ di sản văn hóa đặc sắc giữa các nhóm địa phương là việc làm hết sức cần thiết. Khi di sản văn hóa được chủ động chia sẻ, sẽ có nhiều cơ hội tốt để biến thành động lực của cộng đồng tộc người trong phát triển kinh tế.

Thế giới thiên nhiên trong thơ tượng trưng Bích Khê

Nguyễn Thị Mỹ Hiền — 2023-12-22

Trong giai đoạn hình thành và phát triển Thơ mới theo khuynh hướng tượng trưng, Bích Khê được giới nghiên cứu đánh giá là một cây bút thành công nhất trong lĩnh vực thơ tượng trưng ở Việt Nam giai đoạn 1932-1945. Thơ tượng trưng Bích Khê huyền bí, giàu tính nhạc, đẫm chất hoạ cùng với cách xây dựng hệ thống biểu tượng đặc sắc đã đưa ông trở thành một “đoá hoa thần dị” trong “vườn hoa Thơ mới đẫm hương sắc”. Bích Khê luôn quan niệm thiên nhiên là một thế giới thanh khiết, huyền diệu, đẫm hương thơm; là sự tương giao, hoà quyện giữa vạn vật và con người; là sự giao hoà giữa màu sắc, hương thơm và ánh sáng; là sự cân bằng bởi của yếu tố tâm linh;... Từ những dẫn giải trên, bài viết tìm hiểu yếu tố thiên nhiên dưới lăng kính tượng trưng của nhà thơ để thấy được những đóng góp đặc sắc và tiêu biểu của Bích Khê đối với thơ tượng trưng Việt Nam giai đoạn 1932-1945 nói riêng và thơ ca Việt Nam hiện đại nói chung.