Có chăng tính dị ứng hình ảnh trong chúng ta?/Does the allergy of image exist in the mind of Vietnamese people?

Tóm tắt

Qua việc điểm lại các tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu mô tả về nhân dạng của người Việt trong lịch sử, các tác giả bài viết đi đến kết luận, hầu hết các tác phẩm ấy đều không giúp cho người Việt hiện nay có thể mường tượng được về hình dạng, tầm vóc, cuộc sống… của tổ tiên mình. Đó chính là sự biểu hiện của tính dị ứng hình ảnh (picto-allergie). Hiện tượng này bắt nguồn từ những nguyên nhân sâu xa: Do tín ngưỡng sợ quỷ thần dẫn đến tâm lý sợ vẽ hình, tạc tượng chân dung, lúc còn sống cũng như khi đã mất. Do ảnh hưởng của nghệ thuật hội họa Trung Hoa, đều theo khuynh hướng ước lệ và tượng trưng. Do đất nước bị chiến tranh tàn phá liên miên cộng với sự thống trị của tư tưởng Nho giáo trong suốt nhiều thế kỷ đã ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của nghệ thuật tạo hình…

Hậu quả của tính dị ứng hình ảnh vẫn còn cho đến ngày nay, rõ nhất là trên lĩnh vực xuất bản. Các ấn phẩm của chúng ta thường dành rất ít “đất” để biểu đạt ngôn ngữ hình ảnh.

ABSTRACT

Through the review of typical art works depicting the shape of the Vietnamese in history, the authors come to the conclusion that most of the works do not help the contemporary Vietnamese people visualize the shape, the stature and the life of their ancestors. It is the symbol of the allergy of image (picto-allergie). This phenomenon originated from such deep causes as the psychological fear of being portrayed or sculptured, dead or alive. The development of visual arts was greatly affected by the influence of Chinese art of painting, which tended to be stylized and symbolized, perpetual wars and the dominance of Confucian thought throughout the centuries.

The consequence of the allergy of image has existed till now, especially in publishing industry where visual language is rarely expressed.