Một sai lầm "di truyền" qua nhiều thế hệ từ điển và hệ quả của nó trong y-dược học/An “inherent” mistake in various dictionaries and its impact in pharmaceutics
Tóm tắt
Chuột nhím và nhím là hai loài thú khác nhau. Chuột nhím (Hán ngữ: Vị (猬) hoặc Thích vị
(刺猬), Anh ngữ: Hedgehog, Pháp ngữ: Hérisson) thuộc bộ Ăn thịt, sống ở xứ lạnh. Còn nhím (Hán ngữ: Hào trư (豪豬) hoặc Tiễn trư (箭豬), Anh ngữ: Porcupine, Pháp ngữ Porc-épic) thuộc bộ Gặm nhấm, ăn thực vật, sống ở xứ nóng và đây mới là loài phân bố tại Việt Nam. Thế nhưng, tất cả các nhà biên soạn từ điển ở nước ta từ trước đến nay đều đã sai lầm khi cho rằng chuột nhím chính là nhím, thể hiện qua rất nhiều cuốn từ điển của nhiều thứ tiếng (Việt, Hán, Anh, Pháp, Nga…). Sai lầm này có lẽ do những người biên soạn từ điển đầu tiên đã không tìm hiểu kỹ càng về tập tính sinh học cũng như môi trường sống của hai loài thú này, rồi các thế hệ tiếp sau cứ thế noi theo, cho đến tận ngày nay.
Sự nhầm lẫn từ chuột nhím thành nhím đã dẫân đến việc hiểu sai vị thuốc Thích vị bì, tức da chuột nhím, thành dạ dày nhím, từ đó dẫn đến sự ngộ nhận về tác dụng y dược của hai loài thú này.
Đáng tiếc là cho đến nay, những sai lầm này vẫn còn rất phổ biến trên sách báo ở nước ta.
ABSTRACT
Hedgehog and Porcupine are two different animals. Hedgehog (Chinese language: Vị
(猬) or Thích vị (刺猬), French: Hérisson) of the order Carnivora lives in cold regions; meanwhile Porcupine (Chinese language: Hào trư (豪豬) or Tiễn trư (箭豬), French language: Porc-épic) of the order rodentia is herbivorous animals living in tropical regions and it is porcupines that live in Vietnam. However, Vietnamese lexicographers defined it wrongly in their bilingual dictionaries (Vietnamese, Chinese, English, French, Russian...). This mistake is probably due to the early lexicographers’ lack of thorough understanding of the biological habit as well as the habitat of these two species, and it was repeated by the next ones.
The confusion between Hedgehog and Porcupine has led to the misinterpretation of the “Thích vị bì” remedy (Hedgehog’s skin) as porcupine’s stomach, then there was the mistake about the medical effect of these two animals.
So far, unfortunately, this mistake has still been popular in Vietnamese books and newspapers.
