Tư tưởng chống “giặc nội xâm” của Trần Quốc Tuấn trong Dụ chư tỳ tướng hịch văn/The thoughts of struggling against “internal enemies” of Trần Quốc Tuấn in Dụ chư tỳ tướng hịch văn (Proclamation to the officers)
Tóm tắt
Qua nghiên cứu kỹ lưỡng về tên gọi, đối tượng, thời điểm ra đời, văn thể và các đối xứng, đối thoại, xung đột nghệ thuật trong tác phẩm, lần đầu tiên bài báo xác định một cách khách quan tư tưởng nghệ thuật căn bản của Dụ chư tỳ tướng hịch văn (Hịch văn răn bảo các tỳ tướng), không phải là tư tưởng chống “giặc ngoại xâm”, mà là tư tưởng chống “giặc nội xâm”, tư tưởng chống lại những “tên địch” trong chính con người các tỳ tướng, đó là sự hèn nhát, xấu xa, vô trách nhiệm, là thói cầu an hưởng lạc, thu vén cá nhân mà quay lưng lại với dân tộc và đất nước. Đây là cuộc chiến đấu cực kỳ cam go, và không ít thất bại, nếu không chiến thắng được “giặc nội xâm” thì tất yếu sẽ thất bại trước “giặc ngoại xâm”. Cuộc chiến đấu này vô cùng khẩn trương, gấp gáp, quyết liệt như chống “giặc ngoại xâm”, nên Trần Quốc Tuấn đã sử dụng loại văn hịch, một loại văn có tính chiến đấu mạnh mẽ nhất, làm công cụ, để phát động một cuộc chiến chống lại những “tên địch trong ta” đó. Dụ chư tỳ tướng hịch văn không chỉ là một bản hùng văn mang tính chiến đấu cao chống “giặc nội xâm” mà còn là một tác phẩm mang tinh thần nhân văn hết sức sâu sắc khi tin tưởng và đề cao những phẩm giá tốt đẹp cũng như khả năng hướng thiện của con người.
ABSTRACT
Through careful study of the names, the subjects, time of birth, literary genre and symmetric pairs in the text, dialogues and conflict in the work, the article objectively defines the basic thoughts of Dụ chư tỳ tướng hịch văn (Proclamation to the Officers), which was not the thoughts against “foreign invaders”, but against “internal enemies”. The thoughts of struggling against the “enemies” of the officers themselves. They included cowardice, irresponsibility, quiet-seeking and pleasure-loving spirit, and personal interests. That was an extremely tough fight which suffered heavy losses. If the “internal enemies” had not been defeated, it was inevitable that we would have been defeated by “foreign invaders”. That struggle was extremely urgent and fierce, similar to the fight against “foreign invaders”, so Trần Quốc Tuấn used the Proclamation, which was full of militant spirit, as a tool to launch the fight against those “internal enemies”. Dụ chư tỳ tướng hịch văn is not only a powerful writing containing militant spirit against “internal enemies”, but also a work of deep humane spirit in trusting and heighten the dignity as well as the good inclination of human beings.
