Lê Triệu có thực sự nhìn thấy linh cữu Hoàng đế Quang Trung? (Đọc lại một bài thơ của Lê Bật Triệu viết về Quang Trung Nguyễn Huệ)/Did Lê Triệu really see Emperor Quang Trung’s coffin? (A review on a Lê Bật Triệu’s poem about Quang Trung Nguyễn Huệ)

Tóm tắt

Bài viết này muốn đặt vấn đề tìm hiểu lại toàn diện một bài thơ nổi tiếng của Lê Bật Triệu viết về Hoàng đế Quang Trung. Từ việc phân tích các vấn đề văn bản học, chú giải học và tiếp cận liên văn bản, bài viết góp phần lần lượt trả lời các câu hỏi mà trước đây đã từng được đặt ra nhưng còn bỏ ngỏ: Bài thơ có nói đến linh cữu và phần mộ vua Quang Trung không? Quan điểm thực sự của Lê Bật Triệu với vua Quang Trung nói riêng và triều Tây Sơn là gì? Thái độ của phần lớn trí thức Nho học thời bấy giờ với vua Quang Trung và triều Tây Sơn ra sao? Cuối cùng, như là một ngụ ý, qua một trường hợp cụ thể, tác giả bài viết đề xuất một sự thận trọng, kỹ lưỡng khi xử lý các nguồn tư liệu cổ liên quan đến lịch sử Việt Nam tiền hiện đại.

ABSTRACT

 This paper aims to review comprehensively a famous poem by Lê Bật Triệu, which was about Emperor Quang Trung (Tây Sơn Dynasty). Basing on the analysis of issues in the field of textology, hermeneutics and in intertextual approach, the paper partly contributes to the answer of some questions which were addressed but has not been cleared up so far, such as: does the poem refer to King Quang Trung’s coffin and his tomb? What were Lê Bật Triệu’s real views on King Quang Trung in particular and Tây Sơn Dynasty in general? What did most of Confucian intellectuals at that time think about King Quang Trung and Tây Sơn Dynasty? Finally, as an implication, the author suggests that it is very necessary for researchers to be careful and cautious in dealing with ancient resources which relate to pre-modern Vietnamese history.