Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm (1889-1954) xuất thân và những chặng đường hoạt động/Dr. Nguyễn Khắc Niêm (1889 - 1954): His origin and career
Tóm tắt
Bài viết giới thiệu hoàn cảnh xuất thân và những chặng đường hoạt động của cụ Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm (1889-1954), từ một Nho sinh ở một vùng quê nghèo hiếu học (Hương Sơn, Hà Tĩnh), nhờ có chí, thông minh và gặp thầy giỏi, trở thành vị Hoàng giáp trẻ tuổi nhất thời đó, rồi làm quan với nhiều chức vụ ở Nghệ An, Khánh Hòa, Thanh Hóa và ở Huế là lâu nhất trong các cương vị Tư nghiệp Quốc Tử Giám, Tham tri Bộ Hình, Phủ doãn Thừa Thiên… Sau Cách mạng tháng Tám, cụ đã hăng hái tham gia nhiều công việc xã hội ở địa phương, từng là Ủy viên Ủy ban Liên Việt Liên khu IV và được Hồ Chủ tịch mời ra Việt Bắc (tiếc là cụ không đi được…). Tác phẩm của cụ hầu hết đã thất lạc, nhưng chỉ với bài thơ “Phỏng Từ Thức Động” và “Tứ tôn châm”, với nhân cách một vị quan thanh liêm, yêu nước, thương dân, di sản tinh thần cụ để lại đã được tôn vinh trong “Nhà Tưởng niệm Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm” vừa xây dựng tại quê nhà năm 2012.
ABSTRACT
The article introduces the background and activities of Dr. Nguyễn Khắc Niêm (1889-1954), from a young scholar coming from a poor studious rural area (Hương Sơn, Hà Tĩnh), due to his perseverance, intelligence and good teachers, he became the youngest doctor at the time, and then entered the government of the Nguyễn Dynasty, holding various positions in Nghệ An, Khánh Hòa, Thanh Hóa and Huế... After the August Revolution, he eagerly participated in social work in the locality, once a Member of Vietnam Joint Committee of Inter-Region-4 and was invited to Northernmost Vietnam base by President Hồ (unfortunately, he could not go). Most of his works were lost, but only with the poem “Phỏng Từ Thức Động” (Visiting Từ Thức cave) and “Tứ tôn châm” (Four commendments), together with his career as an upright, patriotic and compassionate mandarin, he deserves to be honored in the “Memorial House of Dr. Nguyễn Khắc Niêm” built in his native village in 2012.
