Vị thế văn hóa cố đô Huế trong lịch sử phát triển nền văn hóa Việt Nam/Cultural position of Huế ancient capital in the history of the development of Vietnamese culture

Tóm tắt

Nền văn hóa Việt Nam đã có những bước phát triển rực rỡ đồng hành với quá trình Nam tiến của dân tộc, trong đó, 3 cột mốc chính là Thăng Long, Thuận Hóa và Gia Định (sau đó gọi là Hà Nội, Huế, Sài Gòn), đại diện cho 3 miền Bắc, Trung, Nam.

Riêng vùng đất Thuận Hóa - Phú Xuân - Huế đã được chọn để xây dựng thủ phủ của Đàng Trong rồi kinh đô của cả nước từ thế kỷ XVI đến giữa thế kỷ XX. Trong gần 400 năm ấy, đây là nơi hội tụ nguyên khí và tài lực của quốc gia, cho nên, nền văn hóa của dân tộc đã có cơ hội phát triển đến đỉnh cao so với các thời đại trước.

Trong mấy chục năm vừa qua, nhiều thành tựu văn hóa từ thời các chúa Nguyễn (1558- 1775) và nhất là thời các vua Nguyễn  (1802 - 1945) đã được Nhà nước vinh danh là Bảo vật quốc gia và UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, như Quần thể Di tích Huế (1993), Nhã nhạc cung đình Huế (2003), Mộc bản triều Nguyễn (2009), Châu bản triều Nguyễn (2014)... 

Huế đã trở thành cố đô, nhưng phần lớn các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể vẫn còn tồn tại trên vùng đất Núi Ngự Sông Hương khả dĩ góp phần mình vào thế chân vạc giữa bộ ba Hà Nội (trung tâm chính trị), Huế (trung tâm văn hóa), Sài Gòn (trung tâm kinh tế) của quốc gia để cùng đưa đất nước tiến lên.

ABSTRACT

CULTURAL POSITION OF HUẾ ANCIENT CAPITAL IN THE HISTORY OF THE DEVELOPMENT OF VIETNAMESE CULTURE

Vietnamese culture has got striking development during the process of the Southward march, three major milestones of which were Thăng Long, Thuận Hóa and Gia Định (later known as Hanoi, Hue, Saigon) representing the North, the Central and the South of Vietnam.

Particularly, the land of Thuận Hóa - Phú Xuân - Huế was chosen to build the capital city of “Đàng Trong” (Cochinchina) and then the capital of the whole country from the 16th century to mid- 20th century. In nearly 400 years, it was the center of life- sustaining elements and resources of the country; therefore, the national culture attained many achievements.

In the past decades, many cultural achievements from the time of the Nguyễn Lords (1558- 1775) and especially the Nguyễn Kings (1802- 1945) were honored as National treasures and were recognized as World’s Cultural Heritages, such as Huế relic complex (1993), Huế court music (2003), Wood- blocks of the Nguyễn Dynasty (2009), Official Documents of the Nguyễn Dynasty (2014)...

Although Huế became the old imperial city, but most of its tangible and intangible cultural values still exist, possibly contribute its role as one of the three national centers, i.e. Hanoi (political center), Huế (cultural center), Saigon (economic center), to promote the national progress.