Ấn đền Trần nhìn từ tư liệu Hán Nôm.

Tóm tắt

Trong đời sống văn hóa Việt Nam những năm gần đây, lễ Khai ấn đền Trần ở tỉnh Nam Định mặc dầu đang tạo nên nhiều tranh luận trái ngược nhau, song vẫn được duy trì và phát triển, thu hút nhiều người tham dự. Trên phương diện học thuật, tài liệu liên quan lệ khai ấn này đến nay tương đối hiếm hoi, nhiều khi không có nguồn gốc xác đáng. Trong bối cảnh này, những dấu vết ít ỏi trong tư liệu Hán Nôm liên quan tới nhân vật lịch sử được thánh hóa là Trần Quốc Tuấn, cùng với thực tế thờ cúng Đức Thánh Trần trong lịch sử, diện mạo văn tự trên các con dấu từng lưu hành tại di tích đền Trần vào thời Nguyễn (1802-1945) là một nguồn tư liệu khả dụng. Đặt trong tương quan giữa tư liệu Hán Nôm với tư liệu Pháp văn khảo cứu văn hóa Việt Nam, giữa tư liệu Hán Nôm truyền thống với tư liệu Hán Nôm trong lưu trữ thuộc địa, việc khảo cứu trường hợp cụ thể của ấn triện đền Trần có thể chạm tới ít nhiều nhận thức mới về tôn giáo-tín ngưỡng của người dân Việt trong một thời điểm của lịch sử.
ABSTRACT
TRẦN TEMPLE’S SEAL VIEWED FROM HÁN-NÔM DOCUMENTS
In recent years, the Trần Temple’s seal opening ceremony in Nam Định Province has created a lot of contradictory debates, but it is still maintained and developed, attracting many participants. In academic field, documents related to this seal opening ceremony have been relatively rare, mostly from untrustworthy sources. In this context, meager traces of Hán-Nôm documents related to the historical figure Trần Quốc Tuấn who was sanctified, along with the worship of him in history and the words carved on the seals used in the Trần Temple under the Nguyễn Dynasty (1802-1945) are available documenting sources. In the correlation between Hán-Nôm documents and French documents related to Vietnamese culture, between traditional Hán-Nôm documents and colonial archives, the study of the Trần Temple’s seal can, more or less, hurt the religious awareness of the Vietnamese people in a period of history.