Nho giáo và tư tưởng dân chủ (Luận về tư tưởng "dân chủ" Nho giáo của Trần Trọng Kim trong tác phẩm Nho giáo)./Confucianism and democratic thought discuss on Trần trọng Kim’s thought on Confucian “democracy” in his work Confucianism.

Tóm tắt

Phong trào chấn hưng và hiện đại hóa tư tưởng Nho giáo ở Trung Quốc khởi phát từ những năm đầu thập niên ba mươi thế kỷ XX, phát triển mạnh mẽ và liên tục thành một dòng tư tưởng lớn trong lịch sử tư tưởng hiện đại Trung Quốc - trào lưu Tân Nho học hiện đại Trung Quốc. Ở Việt Nam, hoạt động chấn hưng Nho giáo cũng diễn ra khá rầm rộ vào thập niên ba mươi, bốn mươi thế kỷ XX. Tác phẩm Nho giáo của Trần Trọng Kim là một trong những trước tác tiêu biểu của hoạt động chấn hưng Nho giáo giai đoạn này. Đặt vấn đề tìm hiểu tư tưởng “dân chủ” Nho giáo của Trần Trọng Kim trong tác phẩm Nho giáo, công việc cụ thể bài viết triển khai là: phác thảo những nội dung và quan điểm cơ bản của Trần Trọng Kim về tư tưởng “dân chủ” Nho giáo trong tác phẩm Nho giáo, trên cơ sở đó bài viết đưa ra đánh giá ưu nhược điểm về cách nhìn của Trần Trọng Kim về tư tưởng “dân chủ” Nho giáo. Ngoài ra, bài viết bước đầu đặt tác phẩm Nho giáo vào bối cảnh vận động và phát triển chung của Nho giáo khu vực đầu thế kỷ XX, sơ bộ tìm hiểu những điểm chung và khác biệt trong nội dung và thao tác hiện đại hóa tư tưởng Nho giáo về mặt “dân chủ” giữa Trần Trọng Kim với Tân Nho gia hiện đại Trung Quốc.
ABSTRACT 
CONFUCIANISM AND DEMOCRATIC THOUGHT DISCUSS ON TRẦN TRỌNG KIM’S THOUGHT ON CONFUCIAN DEMOCRACY IN HIS WORK CONFUCIANISM
The revival and modernization movement of Confucian thought in China originated from the early 1930s of the twentieth century, strongly and continuously developed into a school of thought in the history of modern Chinese thought - modern Chinese Neo-Confucianism. In Vietnam, the Confucian Revival Movement took place rapidly in the 1930s-1940s. Trần Trọng Kim’s Confucianism is one of the typical writings of revival activities of Confucianism during this period. To examine the Confucius “Democratic” thought of Trần Trọng Kim in Confucianism, this paper tries to brief the content and basic viewpoint of Trần Trọng Kim’s thought on “Confucian Democracy” in Confucianism, on that basis, to evaluate the advantages and disadvantages of Trần Trọng Kim’s vision on “Confucian Democratic” thought. Besides, the paper initially studied Confucianism in the general development context of Confucianism in the region in early twentieth century, a preliminary examine the similarities and differences in content and ways of modernization of Confucian thought in terms of “Democracy” between Trần Trọng Kim and modern Chinese Neo-Confucian.