Quang Trung thật, Quang Trung giả: Bàn thêm về phái đoàn Đại Việt sang Trung Hoa năm Canh Tuất (1790)./Real of fake Quang Trung: further discuss on the delegation of Đại Việt kingdom to China in the year of Dog (1790).

Tóm tắt

Trong thời gian gần đây, trên Internet và báo chí trong nước dấy lên nhiều cuộc tranh luận về người cầm đầu phái đoàn Đại Việt sang Trung Hoa năm Canh Tuất (1790). Việc cho rằng có một giả vương (đóng thay vua Quang Trung) sang Trung Hoa đã tồn tại từ lâu, qua nhiều thời kỳ, nhiều giả thuyết, và cho đến nay vẫn là một nghi án lịch sử.

Bài viết này điểm qua một số tư liệu đề cập đến chuyện Quang Trung thật, giả của cả Việt Nam lẫn Trung Quốc, qua đó cho thấy chuyện giả vương chỉ tồn tại trong những văn bản thứ cấp (Secondary sources) từ bên ngoài chứ không phải từ chính những người từng phục vụ trong triều đình Tây Sơn giao thiệp với nhà Thanh.

Cả triều đình nhà Thanh lẫn nhà Nguyễn đều có lý do riêng để tạo ấn tượng Nguyễn Huệ là kẻ trí trá, xảo quyệt qua vụ giả vương, từ đó nhằm hạ thấp uy tín của vua Quang Trung và triều đại Tây Sơn.

 ABSTRACT

REAL OR FAKE QUANG TRUNG: FURTHER DISCUSS ON THE DELEGATION OF ĐẠI VIỆT KINGDOM TO CHINA IN THE YEAR OF DOG (1790)

Recently, there has been much debate on the Internet and domestic magazines about the leader of the Đại Việt delegation to China in the year of Canh Tuất (1790). The assumption that there was a pseudo-king (replacing King Quang Trung) to China has long existed over many periods and has been a historical suspicion so far.

This article reviews some documents, both of Vietnam and China, referring to the story of King Quang Trung, and proves that the pseudo-king issue only existed in secondary sources coming from the outsiders, not from those who represented Tây Sơn Dynasty to communicate with the Qing Dynasty.

Both the Qing and the Nguyễn Dynasties had their own reasons for making an impression that Nguyễn Huệ was an artful person through that case in order to diminish the prestige of King Quang Trung and the Tây Sơn Dynasty.