Hệ thống đàn miếu tại kinh đô Huế thời Nguyễn/The System of Esplanade and Temple in Huế Capital City

Tóm tắt

Trong quy hoạch tổng thể của kinh đô Huế vào đầu triều Nguyễn, hệ thống đàn miếu đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Theo quan niệm truyền thống của Nho giáo phương Đông, bậc Thiên tử cai trị thiên hạ bao giờ cũng phải: 1) Thờ phụng Trời và Đất (với ý nghĩa là cha mẹ của nhà vua vì vua là Thiên tử); 2) Thờ phụng tổ tiên (những người có công sinh thành và dưỡng dục nhà vua); 3) Thờ phụng các thần linh (những thế lực siêu nhiên bảo vệ và phò giúp nhà vua). Do vậy, mọi triều đại quân chủ đều lưu tâm đến việc xây dựng đàn miếu để thờ cúng ba loại đối tượng này.

Nhà Nguyễn xếp hạng các nghi lễ cúng tế ở các đàn miếu thành ba bậc, tùy theo tính cách quan trọng: Đại tự, Trung tự và Quần tự.

Trong Kinh Thành Huế, việc xây dựng các đàn miếu tuân thủ nghiêm nhặt các nguyên tắc của dịch học và phong thủy truyền thống.

Bài viết này kế thừa một cách có chọn lọc và hệ thống hóa các công trình nghiên cứu trước đây, đưa ra một cái nhìn tổng quan về các đàn miếu của triều Nguyễn trong Kinh Thành Huế. Những thông tin thu thập được trong công trình khảo cứu này có thể là những gợi ý bổ ích cho việc tái dựng kinh đô Thăng Long cũng như các kinh đô khác của Việt Nam trong lịch sử.

ABSTRACT

In the total arrangement of Huế capital city under early Nguyễn dynasty, the system of esplanade and temple played an extremely important role. According to the traditional Confucius view in the Orient, emperors must always worship 1) The Sky and Earth (as theirs parents since they were sons of Heaven), 2) Ancestor (those who gave birth and educated the emperors), and 3) Genies (the supernatural power protecting and supporting the emperors). Therefore, every monarchical dynasty paid attention to building esplanades and temples to worship them after the union.

The Nguyễns classified the worshipping ceremonies in the esplanades and temples into three levels of importance as follows: the great sacrifice, the medium sacrifice and the ordinary sacrifice.

In Huế capital city, the arrangement for the esplanade and temple constructing was carefully prepared basing on the principles of traditional Universal Change and geomancy.

The writing selectively and systematically inheriting the previous research works would like to present generally the system of esplanade and temple of Nguyễn dynasty in Huế capital city. The information of this investigation might be beneficial suggestions for the arrangement to restore Thăng Long capital city as well as other capital of previous capital.