Các phương diện văn hóa của địa danh ở Thừa Thiên Huế/Cultural Denotation of Geographical Names of Thừa Thiên Huế

Tóm tắt

Địa danh phản ánh nhiều khía cạnh địa lý, lịch sử, văn hóa, dân tộc, kinh tế… nơi mà nó được hình thành. Địa danh còn được xem là bộ biên niên sử sống động, khắc họa quá trình phát triển của một vùng đất. Vì vậy, nghiên cứu địa danh ở Thừa Thiên Huế là một hướng tiếp cận liên ngành ngôn ngữ-lịch sử-dân tộc-văn hóa học về một vùng địa lý hội tụ nhiều lớp, nhiều tầng văn hóa có sự giao thoa, tiếp biến giữa các dân tộc cùng chung sống trên địa bàn cư trú (Kinh, Chăm, Môn-Khmer…). Trong quá trình hình thành và chuyển biến, địa danh không chỉ chịu tác động bởi các yếu tố ngôn ngữ mà còn cả các yếu tố ngoài ngôn ngữ. Các yếu tố này làm cho địa danh không chỉ trở thành tấm bia bằng ngôn ngữ độc đáo về thời đại của mình mà còn là những “trầm tích sống” bằng ngôn ngữ, ký thác nhiều thông tin tư liệu quý giá đối với các ngành khoa học: ngôn ngữ học, văn hóa học, sử học...

ABSTRACT

         Geographical names may reflect various aspects of the place they refer to: geography, history, culture, ethnology, economy... They are also regarded as a colorful book of annals that depicts the development process of the land. Therefore, a study on the geographical names of Thừa Thiên Huế can be an approach to a multi-field investigation in linguistics, history, ethnology, cultural study, regarding a land influenced by many piling-up layers of culture with the acculturations between different peoples sharing the same land (Kinh, Chăm, Môn-Khmer...). In the process of formation and variation, geographical names are subject to the impact of not only the language, but also of elements outside the language as well. The latter elements make the geographical names both a stelae with a distinctive script about the relevant ages as well as, say, the  “sediments of life” in words that preserve valuable data for different scientific subjects: linguistics, cultural study, history...