Chúng ta có chăng thói quen "cổ tích hóa"?/Vietnamese Customs of Legendisation, Myth or Reality?

Tóm tắt

Áp dụng phương pháp tiếp cận so sánh đa ngành, đa lãnh vực dựa trên nền văn học dân gian cổ xưa và hiện đại liên quan đến các chủ đề cụ thể (Truyện về cội nguồn nước Việt và Những truyện liên quan đến trầu cau), tác giả đã đi đến kết luận rằng: đối với người Việt, ít nhất là từ triều vua Lê Thánh Tông (1460-1494), đã tồn tại một khuynh hướng cổ tích hóa các khía cạnh sự kiện trong đời thường. Kết quả là chúng ta có được sự tích Trăm trứng, Trăm con và nhiều típ truyện cổ tích liên quan đến tục ăn trầu với 4 típ về nguồn gốc của tục ăn trầu, 2 típ truyện về ông bình vôi, 2 típ truyện ống phóng, 2 típ truyện ngắt ngọn lá trầu không trước khi têm, 1 típ truyện về nhuộm răng đen và 9 truyện khác có một hay nhiều tình tiết liên quan đến cây cau, dây trầu, miếng trầu còn được lưu lại. Những huyền thoại/cổ tích này được cho là đã sao chép và xuất bản từ 1695 đến 2005 và được kể lại bởi 9 tộc người (Kinh, Co, Katu, Khmer, Mán, Sêđăng, Tày, Thái, Lào) trong số 54 tộc người sinh sống ở Việt Nam. Thói quen này được lưu truyền từ đời này sang đời khác và đã tạo nên một sự khác biệt với các dân tộc khác.

ABSTRACT

         Comparative, inter- and multidisciplinary approach, based on ancient and modern folkliterature relating to concrete subjects (The Origins of the Viet Nation and The Betel-chewing Customs) leads the authors to the conclusion: among the Vietnamese, at least from the King Lê Thánh Tông (1460-1494) reign, there existed a tendency of legendisation of all aspects of the common life. As a result we get now a legend known as Hundred Eggs and Hundred Children and a complex of tales (legends) relating to the betel-chewing customs with 4 types on the origins of the betel-chewing customs, two types on the lime-pot, two types on the spittoon, two types on the betel quid preparation with a tip-cut-off betel leaf, one type on the teeth blackening and nine tales with details and/or episodes concerning areca tree, betel vine, betel quid remain. These legends/tales are believed to be copied or published from 1695 to 2005 and told by nine ethnic groups (Kinh, Co, Katu, Khmer, Mán, Sedang, Tày, Thái, Lào), out of 54 groups in Vietnam. This customs is transferred from generation to generation and makes a sharp difference to other peoples.