Tiếp biến văn hóa Chăm - Islam

Tóm tắt

Trong tiến trình lịch sử, người Chăm sớm tiếp nhận nhiều tôn giáo lớn như Bàlamôn, Phật giáo, Islam cùng với văn hóa từ nơi phát xuất chúng. Song, sự tiếp thu này chỉ trên tinh thần chọn lọc các yếu tố phù hợp với tôn giáo truyền thống của tộc người mình. Hệ quả là tộc người Chăm ngày nay có một nền văn hóa, tôn giáo phong phú với các yếu tố nội sinh, ngoại sinh luôn tồn tại song hành. Tôn giáo của Chăm (bao gồm Bàlamôn đã bản địa), khi tiếp xúc với Islam đã làm nảy sinh một loại hình tôn giáo mang tính dung hòa vô cùng độc đáo, đó là tôn giáo Bàni, còn gọi là Chăm Awal. Từ góc nhìn cấu trúc luận, bài viết đi tìm những khác biệt và tương đồng trong sự gặp gỡ giữa hai nền văn hóa Champa và Islam thông qua nghi lễ Kareh của người Chăm Awal.