“MẠT THẾ LUẬN” TRONG PHẬT GIÁO TỪ GÓC NHÌN CHỨC NĂNG LUẬN – TÂM LÍ

Tóm tắt

Mạt thế luận được biết đến nhiều trong các tôn giáo dòng Abraham như Do Thái giáo, Ki-tô giáo hay Islam giáo, trong khi tư tưởng mạt thế trong nhà Phật tuy không kém phần nổi bật nhưng lại ít nhận được sự quan tâm nghiên cứu của giới học giả cả quốc tế lẫn Việt Nam. Bài viết hướng tới tìm hiểu, giới thiệu khái lược cơ sở hình thành và nội dung chính của thuyết mạt thế trong kinh điển đạo Phật. Kế đó, vận dụng kết hợp lí thuyết chức năng luận tâm lí của B. Malinowski cùng quan niệm của C. Jung về tác động của tôn giáo đến tâm lí con người trong nội hàm khái niệm “vô thức tập thể”, làm cơ sở phân tích và đánh giá vai trò của mạt thế luận đối với đời sống sinh hoạt của tôn giáo này, cũng như những tác động gián tiếp của nó đến đời sống xã hội. Theo đó, bài báo nhận định sự hình thành mạt thế luận trong đạo Phật do hai yêu cầu: răn đe các tu sĩ và để thích nghi với môi trường văn hóa mới trên tiến trình lan tỏa và phát triển. Bài viết còn cho thấy giá trị của học thuyết này bên ngoài địa hạt tôn giáo chứa đựng chức năng luân lí to lớn đối với đời sống xã hội, định hướng việc lựa chọn lối sống của con người bên cạnh khả năng duy trì tính liên kết bền vững và hài hòa của xã hội.