PHẠM CÔNG THIỆN: KẺ PHẢN VĂN CHƯƠNG (QUA TẬP TRUYỆN BAY ĐI NHỮNG CƠN MƯA PHÙN)

Tóm tắt

Từ những băn khoăn về dấu ấn của Tiểu thuyết mới trong không gian văn chương đô thị miền Nam 1954-1975, chúng tôi trở lại với tập truyện Bay đi những cơn mưa phùn của Phạm Công Thiện. Trong địa hạt văn xuôi, ông cho thấy khả năng biểu thị qua phương thức tư duy mới mẻ và phong cách sáng tạo riêng biệt. Xuất phát từ nhận thức Tiểu thuyết mới Pháp quốc từ sau thế chiến thứ II, chúng tôi không có ý gán ghép Phạm Công Thiện vào trào lưu văn chương ấy. Khung tham chiếu này chỉ có ý nghĩa lí luận và phương pháp để chúng tôi phát hiện đặc thù văn xuôi của ông. Với định hướng như vậy, bài viết bắt đầu bằng việc định vị Phạm Công Thiện và tập truyện Bay đi những cơn mưa phùn; lập định tương liên đối chiếu các nhà văn tiên phong của Tiểu thuyết mới (phản văn xuôi) với Phạm Công Thiện. Việc này góp phần làm rõ vì sao Phạm Công Thiện trở thành một cây viết “phản văn chương” trong địa hạt văn xuôi. Tiếp theo, chúng tôi phân tích những khía cạnh cụ thể của lối văn xuôi ấy thể hiện trong cấu trúc tự sự. Vấn đề mang lại có thể góp phần soi chiếu ít nhiều vào diện mạo văn xuôi đô thị miền Nam 1954-1975 dưới ảnh hưởng của văn chương Pháp, mà trong đó, tiểu thuyết mới như là trường hợp khá tiêu biểu.