Nghiên cứu một số tác dụng dược lý của fentanyl citrat sản xuất trong nước trên thực nghiệm

Tóm tắt

Bài báo này công bố kết quả nghiên cứu tác dụng trên thần kinh trung ương, khả năng giảm đau, gây mê và tính chất làm giãn cơ của chế phẩm thuốc tiêm fentanyl citrat sản xuất trong nước (FC theo đề tài cấp Bộ của Bộ Quốc phòng của Phạm Duy Nam và cộng sự) trên động vật thực nghiệm. Các nghiên cứu này được tiến hành song song với thuốc fentanyl do Ba Lan sản xuất (FC chuẩn). Đây là bước tiếp theo quan trọng trên con đường nghiên cứu tự sản xuất thuốc này ở Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

- Nghiên cứu tác dụng giảm đau trên chuột cống trắng: thử nghiệm gây đau là phiến nóng, thử nghiệm Writing test, thử nghiệm xác định ngưỡng đau.

- Nghiên cứu tác dụng gây mê trên chuột cống trắng: Theo phương pháp của Raymond M. Burfison, Gardocki J.F. và John Yelnosky.

- Nghiên cứu tác dụng trên cơ trơn của fentanyl citrat được thực hiện trên chuột cống trắng.

- Các cuộc gây mê trên chó thí nghiệm được tiến hành bằng cách truyền nhỏ giọt tĩnh mạch liên tục FC trong 7 - 8 giờ/liều để thực hiện 10 phẫu thuật cơ bản.

Kết quả nghiên cứu

1. Tác dụng lên thần kinh trung ương của FC nghiên cứu tương đương với FC chuẩn.

2. Tác dụng giảm đau trên các mô hình gây đau bởi nhiệt và đau quặn là tương đương với FC chuẩn. Trên thử nghiệm đo ngưỡng đau, FC chuẩn có tác dụng mạnh hơn nhưng sự khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê.

3. Tác dụng gây mê  của FC nghiên cứu: + Tác dụng gây mê trên mô hình CCT là tương đương với FC chuẩn. Tác dụng kéo dài thời gian mê do pentothan của FC chuẩn dài hơn của FC nghiên cứu. Tác dụng trên hệ tim mạch (huyết áp và tần số tim) và tần số hô hấp của chó TN là tương đương với FC chuẩn. Lượng thuốc cần nhiều hơn FC chuẩn là 1,5 lần (tính theo ml/h/kg) khi sử dụng trong gây mê chó TN cho phẫu thuật thực hành.

4. Tác dụng lên cơ trơn: Không gây co thắt khí quản khi nghiên cứu trên chuột cống trắng. FC chuẩn thể hiện xu hướng gây co thắt mạnh hơn FC nghiên cứu nhưng sự khác nhau chưa có ý nghĩa thống kê.

5. Đã áp dụng trong gây mê phẫu thuật thực hành trên tổng số 17 chó TN, đối chứng với 10 chó TN gây mê bằng FC chuẩn (gây mê liên tục trong 7 - 8 giờ thực tập) tại Bộ môn Phẫu thuật thực hành  - Học viện Quân y đạt kết quả tốt.