Nghiên cứu điều chế fenofibrat. Phần 1: Điều chế 4-cloro-4’- hydroxybenzophenon

Tóm tắt

Fenofibrat là một chất thuộc nhóm fibrat, được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh tăng lipid huyết, đặc biệt là tăng triglycerid. Fenofibrat đã được đưa vào dược điển một số nước. Ở Việt Nam, hiện nay đã có một số xí nghiệp sản xuất các chế phẩm có chứa fenofibrat. Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu được sử dụng hoàn toàn phải nhập khẩu, chưa có nhà máy nào trong nước sản xuất nguyên liệu fenofibrat. Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy fenofibrat hoàn toàn có thể sản xuất ở Việt Nam từ những nguyên liệu rẻ tiền, dễ kiếm. Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu tổng hợp nguyên liệu trung gian mà tất cả các qui trình đều sử dụng: 4-cloro-4'-hydroxybenzophenon.

Dựa vào các tài liệu đã có trên thế giới để lựa chọn phương pháp khả thi và nguyên liệu phù hợp để tiến hành tổng hợp.

- Giai đoạn tổng hợp 4-clorobenzoylclorid: khảo sát thời gian, nhiệt độ, tác nhân clorid hóa thích hợp cho giai đoạn này bằng phương pháp sắc kí lớp mỏng.

- Giai đoạn tổng hợp 4-cloro-4'-methoxybenzophenon và 4-cloro-4'-hydroxybenzophenon: tiến hành khảo sát các yếu tố ảnh hưởng, theo dõi phản ứng bằng sắc kí lớp mỏng, tính hiệu suất tạo thành sản phẩm. Từ đó xác định tỉ lệ chất xúc tác, thời gian, nhiệt độ tối ưu của phản ứng.

Kết luận: Từ những nguyên liệu rẻ tiền, dễ kiếm ở Việt Nam như: acid 4-cloro benzoic, anisol, nhôm clorid,...các tác giả đã tổng hợp được 4-cloro-4'-hydroxybenzophenon một nguyên liệu cần thiết cho tổng hợp fenofibrat một thuốc hạ triglycerid máu phổ biến. Qui trình điều chế 4-cloro-4'-hydroxybenzophenon đã được tối ưu hóa bằng phần mềm MODDE 5.0 vì thế ổn định, đơn giản phù hợp với điều kiện Việt Nam.