Khảo sát tác động chống thoái hóa tế bào thần kinh của một số cao chiết từ cây trinh nữ hoàng cung (Crinum latifolium L.) trên chuột nhắt trắng
Tóm tắt
Các kết quả nghiên cứu gần đây đã khẳng định khả năng kháng cholinesterase của trinh nữ hoàng cung (Crinum latifolium L., Amaryllidaceae) (TNHC), là định hướng cho các nghiên cứu tiếp nối về tác động chống suy giảm trí nhớ của TNHC, và khả năng bảo vệ não, chống lại sự suy giảm các tế bào thần kinh bị thoái hóa do tuổi tác hoặc do môi trường sống gây ra. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá về khả năng chống thoái hóa tế bào thần kinh do trimethyltin (TMT) của một số phân đoạn được chiết xuất từ cây TNHC thực hiện trên chuột nhắt trắng.
Nguyên liệu: Trimethyltin (TMT) chlorid - Sigma Aldrich và cao chiết từ cây trinh nữ hoàng cung.
Phương pháp nghiên cứu: Chuột được chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm 8 con, tiêm TMT trong màng bụng. Sau vài ngày, mổ chuột, lấy não để khảo sát mô học và thực hiện các thử nghiệm hóa sinh và phương pháp nhuộm cresyl violet để đánh giá. Kết quả của nghiên cứu được biểu diễn bằng TB ± S.E và được xử lý bằng phương pháp phân tích phương sai 1 yếu tố với Fischer's PLSD test.
Kết quả: Hai ngày sau khi tiêm TMT liều duy nhất 2,4 mg/kg, trên kính hiển vi đã phát hiện nhiều tế bào chết co cụm lại ở vùng hồi răng (dentate gyrus) thuộc hải mã (hippocampus) của não chuột nhắt khi so với nhóm chứng chỉ tiêm nước muối sinh lý. Ở nhóm chứng, cấu trúc tế bào nguyên vẹn, không có sự tổn thương, cũng không có những khoảng trống tế bào chết. Nhóm đối chứng dương sử dụng galanthamin liều 10 mg/kg có tiêm TMT cho thấy số tế bào chết ít hơn, cấu trúc tế bào hồi phục nguyên vẹn, các khoảng trống tế bào thu hẹp lại, mặc dù vẫn có thể quan sát được những tế bào chết co cụm và bắt màu tím đậm, nhưng số lượng này giảm đáng kể so với nhóm chỉ tiêm TMT. Điều này chứng tỏ galanthamin có khả năng bảo vệ sự tổn thương do TMT gây ra trong điều kiện thực nghiệm, có hiệu quả bảo vệ tế bào vùng hồi răng thuộc hải mã não chuột nhắt được điều trị dự phòng với cao chiết TNHC ở các liều thử nghiệm. Hiệu quả này thể hiện rõ thông qua số lượng tế bào chết giảm so với nhóm chỉ tiêm TMT.
Nhìn chung hiệu quả bảo vệ của các cao chiết TNHC thấp hơn so với hiệu quả của nhóm chứng dương galanthamin. Hiệu quả bảo vệ tế bào não chống lại tác động gây thoái hóa tế bào thần kinh qua khảo sát mô học (Sử dụng phương pháp nhuộm cresyl violet) phù hợp với kết quả về khả năng chống suy giảm trí nhớ (Sử dụng thử nghiệm hành vi) của các cao chiết TNHC. Điều này chứng tỏ cao chiết TNHC có khả năng bảo vệ tế bào thần kinh, trong đó có các tế bào thần kinh cholinergic trong điều kiện thực nghiệm.