Tổng hợp và khảo sát tác dụng kháng khuẩn của chavicol và dẫn chất liên quan

Tóm tắt

Chavicol (4-allylphenol) là hợp chất tự nhiên được dùng trong công nghiệp sản xuất nước hoa như một chất tạo hương. Các dẫn xuất chavicol rất phổ biến trong giới thực vật, đặc biệt là những cây có thành phần hóa học chính là tinh dầu. Đến nay chưa có tài liệu nào tìm hiểu có hệ thống về hoạt tính sinh học của chavicol và dẫn chất. Nghiên cứu này trình bày qui trình tổng hợp và kết quả thử nghiệm hoạt tính sinh học của một số dẫn xuất chavicol riêng rẽ hoặc trong phối hợp với một số kháng sinh trên một số vi khuẩn nhằm góp thêm dữ liệu về tác dụng sinh học cho nhóm dẫn chất chavicol.

Nguyên liệu: Guaiacol, allyl bromid, benzoyl bromid và anhydrid propionic. Các hóa chất và dung môi đạt tiêu chuẩn phòng thí nghiệm. Các phản ứng được kiểm tra bằng sắc ký lớp mỏng trên Silica gel 60 F₂₅₄ (Merck). Điểm chảy được đo trên máy Gallenkamp. Phổ IR được ghi trên máy FTIR 8101 của Shimadzu, ¹H-NMR được ghi trên máy Bruker 500 MHz với chuẩn nội là TMS (tetramethylsilan).

Phương pháp nghiên cứu: Tổng hợp dẫn chất eugenol và o-eugenol. Khảo sát tác dụng sinh học. Khảo sát tác dụng kháng khuẩn. Xác định nồng độ tối thiểu ức chế vi sinh vật (MIC) bằng phương pháp pha loãng. Định lượng khả năng hiệp đồng kháng khuẩn bằng phương pháp bàn cờ.

Kết luận: Qui trình tổng hợp các dẫn chất chavicol đã được nghiên cứu. Phản ứng điều chế khá đơn giản và hiệu suất tổng hợp khá cao. Các dẫn chất tổng hợp đã được xác định cấu trúc qua các phổ phân tích. Tác  dụng kháng khuẩn của các dẫn chất tổng hợp nói chung không mạnh. Các dẫn chất eugenol (e₁), o-eugenol (e₂), isoeugenol (e₃) có hoạt tính kháng khuẩn trên 5 chủng vi khuẩn với MIC ≥ 512, trong khi các dẫn xuất còn lại ̣̣(e₄-e₇) đều không có tính kháng khuẩn, tuy nhiên trong các phối hợp với kháng sinh, các dẫn chất chavicol còn mang nhóm hydroxy tự do làm tăng hoạt tính của kháng sinh có ý nghĩa từ 4-16 lần. Nhóm allyl khi gắn vào nhân thơm ở vị trí ortho- hoặc para- đều cho tác dụng kháng khuẩn với MIC tương đương nhau. Các hợp chất chavicol với nhóm OH tự do có tác dụng tăng tính nhạy cảm của Streptococcus faecalis, MSSA và MRSA với kháng sinh phối hợp.