Khảo sát thành phần hoá học của cây gừng gió (Zingiber zerumbet (L.) Sm.)

Tóm tắt

Gừng gió (tên khoa học là Zingiber zerumbet L. Sm.) là một cây thuốc đã được sử dụng từ lâu trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Trong Y học dân tộc, cây này được nhân dân dùng làm thuốc để chữa nhiều loại bệnh như: trúng gió, tê chân lạnh, xơ gan cổ trướng,... rất có hiệu quả. Ở bài báo trước, đã trình bày việc phân lập và xác nhận cấu trúc ba flavonid. Trong bài báo này, tiếp tục trình bày việc phân lập và nhận danh cấu trúc một sesquiterpenoid từ dịch chiết n-hexan, một phenolic và một flavonoid từ dịch chiết ethyl acetat của thân rễ cây gừng gió mọc tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.

Nguyên liệu: Thân rễ cây gừng gió được thu hái tại huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang vào tháng 6/2011, cây trồng được 08 tháng.

Phương pháp nghiên cứu: Xác định cấu trúc và chiết xuất từ thân rễ cây gừng gió. Điểm nóng chảy được đo trên máy electrothermal 9100 (UK), mao quản không hiệu chỉnh. Các phổ cộng hưởng từ hạt nhân: ¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT, COSY, HSQC, HMBC được ghi trên máy brucker avance (500 MHz), độ dịch chuyển hoá học tính theo d (ppm), hằng số tương tác (J) tính bằng Hz. Phổ khối lượng được đo trên máy agilent technologies 6120 (Quadrupole LC/MS). Phổ hồng ngoại được đo trên máy vector 22, dùng viên nén KBr. Sắc ký lớp mỏng (TLC) được thực hiện trên bản nhôm silica gel Merck-GF60F₂₅₄ tráng sẵn, kích thước 20 × 20 cm, độ dày lớp hấp phụ 0,2 mm của Hãng Merck, Germany. Sắc ký cột trung áp dùng silica gel 60, Merck, đường kính hạt 0,040-0,063 mm.

 Kết quả: Từ thân rễ cây gừng gió (Zigiber zerumbet L. Sm.) thu hái tại tỉnh An Giang, bằng các phương pháp sắc kí cột đã phân lập được zerumbon (1), kaempferol-3-O-(2,4-O-diacetyl-a-L-rhamnopyranosid (2) và bis-demethoxycurcumin (3). Trong đó bis-demethoxycurcumin (3) lần đầu tiên được tìm thấy trong cây gừng gió (Zigiber zerumbet L. Sm.) Cấu trúc các hợp chất được xác định bằng các phương pháp phổ nghiệm hiện đại.