Ứng dụng tác nhân đối quang hydroxybutyl beta-cyclodextrin trong phân tích đồng phân quang học ketoconazol bằng phương pháp điện di mao quản
Tóm tắt
Ketoconazol là thuốc kháng nấm thuộc nhóm azol, ức chế sinh tổng hợp sterol chính của màng tế bào vi nấm và làm thay đổi các thành phần lipid khác ở màng tế bào vi nấm. Các chế phẩm chứa ketoconazol ở dạng hỗn hợp racemic của hai đồng phân (±) cis-ketoconazol. Trong đó, đồng phân (-) cis-ketoconazol có tác dụng kháng nấm và không gây ra một số tác dụng bất lợi khi sử dụng hỗn hợp racemic như ảnh hưởng trên gan, nhức đầu, đau bụng, nổi mề đay... Nghiên cứu này giới thiệu kết quả phân tách hỗn hợp racemic của ketoconazol bằng phương pháp điện di mao quản với tác nhân đối quang là 2-O-(hydroxybutyl)-b-cyclodextrin (HB-b-CD).
Đối tượng nghiên cứu: Viên nén ketoconazol (200 mg), số lô: 081108, hạn dùng: 11/2011, nhà sản xuất: Công ty liên doanh Stada Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu:
Để tách đồng phân ketoconazol trong hỗn hợp racemic, một số tác nhân đối quang như b-CD, HP-b-CD, HB-b-CD đã được sử dụng để thêm vào dung dịch điện ly nền và kỹ thuật điện di mao quản vùng được áp dụng với điều kiện điện di ban đầu như sau: cột mao quản 64,5 cm (56 cm) x 50 µm, 25oC, 25 kV, 50 mbar x 5 giây, 214 nm. Qua các thử nghiệm thăm dò khảo sát trên các dung dịch điện ly nền khác nhau như dung dịch đệm phosphat, TRIS-phosphat và acetat, hệ đệm TRIS-phosphat đã được lựa chọn cho các khảo sát tiếp theo do phù hợp với việc tách đồng phân ketoconazol, có khả năng đệm tốt, ít hấp thụ ở vùng bước sóng phát hiện và có linh độ thấp (ion lớn, điện tích thấp nhất) để tối thiểu hóa sự phát sinh dòng điện. Trong quá trình thực nghiệm, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tách đồng phân ketoconazol như bản chất và nồng độ tác nhân đối quang, pH và nồng độ dung dịch điện ly nền đã được khảo sát để chọn được điều kiện điện di thích hợp thỏa mãn các yêu cầu sau: hai pic đồng phân phải tách nhau hoàn toàn với độ phân giải Rs > 1,5; đường nền ít bị nhiễu và cường độ dòng điện thấp (< 100 μA).
Kết luận:
Bằng phương pháp điện di mao quản, nghiên cứu đã khảo sát một số điều kiện ảnh hưởng đến quá trình tách hai dạng đồng phân trong hỗn hợp racemic của ketoconazol với các tác nhân đối quang b-CD, HP-b-CD và HB-b-CD. Trong đó, HB-b-CD là tác nhân đối quang có tính chọn lọc phù hợp với đồng phân ketoconazol. Đã xây dựng quy trình xác định hai dạng đồng phân quang học của ketoconazol với tác nhân đối quang HB-b-CD. Quy trình này có tính đặc hiệu, cho kết quả chính xác và có tính lặp lại.