Phân lập acid asiatic và acid madecasic từ rau má (Centella asiatica (L.) Urb., Apiaceae) thu hái tại Thừa Thiên Huế

Tóm tắt

Rau má là loài cây mọc phổ biến ở nhiều nơi trong nước. Hiện nay, được trồng như một cây nông nghiệp mang lại nhiều giá trị về kinh tế. Có 1 sản phẩm đã lưu hành từ rất lâu và uy tín trên thị trường Việt Nam có nguồn gốc từ rau má là Madecassol (Roche-Pháp) dùng để chữa bỏng, các vết sẹo lồi cho hiệu quả tốt. Với mục tiêu chiết xuất 3 thành phần hoạt chất có trong Madecassol, bài báo này thông báo kết quả về quy trình chiết xuất, phân lập và nhận dạng cấu trúc 2 saponin còn lại là acid asiatic và acid madecasic từ rau má - Centella asiatica  (L.) Urb. - Apiaceaethu hái tại Thừa Thiên Huế.

Nguyên liệu: Phần trên mặt đất của cây rau má thu hái tại huyện Phong Điền, tình Thừa Thiên Huế vào tháng 10 năm 2009.

Phương pháp nghiên cứu:

- Chiết xuất phân đoạn bằng các phương pháp chiết lỏng-lỏng, rắn-lỏng.

- Phân lập các chất bằng sắc ký cột silicagel pha thường. Theo dõi các phân đoạn bằng sắc ký lớp mỏng pha thường (DC - Alufolien 60G F₂₅₄ - Merck, ký hiệu 105715). Phát hiện chất bằng đèn tử ngoại ở hai bước sóng 254 nm và 366 nm hoặc dùng thuốc thử là dung dịch H2SO4 10%/ethanol tuyệt đối.

- Xác định cấu trúc các hợp chất phân lập được dựa trên các thông số vật lý và các phương pháp phổ bao gồm: điểm chảy, phổ cộng hưởng từ hạt nhân một chiều (¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT). Phổ cộng hưởng từ hạt nhân đo trên máy Bruker  Avance AM500 FT-NMR tại Viện Hoá học, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Chất chuẩn nội là tetramethyl silan.

Kết luận:

            Từ phần trên mặt đất của cây rau má - Centella asiatica  (L.) Urb. - Apiaceae thu hái tại Thừa Thiên Huế, bằng các phương pháp sắc ký kết hợp đã phân lập được 2 saponin. Căn cứ vào các số liệu phổ NMR cho phép xác định cấu trúc của chúng là acid asiatic và acid madecassic.