Nghiên cứu hiệu lực in vitro của 5 dẫn xuất artemisinin và độc tính cấp của 10b-[(2’b-hidroxy-3’-imidazol) propyl] deoxoartemisinin

Tóm tắt

Để chống lại hiện tượng ký sinh trùng (KST) sốt rét kháng với nhiều loại thuốc truyền thống ngày một gia tăng, bên cạnh việc sử dụng các thuốc phối hợp, một hướng nghiên cứu hiện nay là tổng hợp các dẫn xuất của artemisinin. Từ dihydroartemisinin và sản phẩm trung gian 10b-allyldeoxoartemisinin, các nhà khoa học của Viện Hóa học đã lần đầu tiên (tại Việt Nam) sản xuất thành công 5 dẫn xuất của artemisinin. Các chất này được nghiên cứu hiệu lực in vitro và một trong số 5 dẫn xuất đó có hiệu lực tốt nhất được lựa chọn để thử nghiệm độc tính cấp.

Phương pháp nghiên cứu: Các thí nghiệm được tiến hành tại Khoa Nghiên cứu điều trị sốt rét, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương từ tháng 8-12/2009. 5 dẫn xuất của artemisinin do Viện Hóa học cung cấp được ký hiệu là 32, 33, 39c, 39d, 39e được thử nghiệm in vitro, thử nghiệm độc tính cấp của chất 32. Thử nghiệm độc tính cấp được tiến hành trên chuột nhắt trắng theo phương pháp cổ điển.

Kết quả: Đã nghiên cứu hiệu lực in vitro của 5 dẫn xuất artemisinin và độc tính cấp đường uống của 10b-[2'b-hidroxy-3'-imidazol) propyl] deoxoartemisinin (32), do Viện Hoá học sản xuất, trên chuột nhắt trắng. Cả 5 dẫn xuất 32, 33, 39c, 39d và 39e đều có hiệu lực in vitro với P. falciparum kháng chloroquin (K1). Hợp chất 32 thể hiện hiệu lực tốt nhất trong số 5 hợp chất (IC₅₀ = 15,3 ± 0,5 nM/L và MIC = 100 nM/L). Chất 32 gần như không độc, chưa xác định được giá trị LD₅₀, liều tối đa đã thử nghiệm là 5200 mg/kg, chưa thấy chuột chết. Quan sát đại thể các cơ quan tim, gan, thận, phổi, bàng quang, ruột của chuột không phát hiện thấy bất thường.