Hợp chất polyacetylen và polyphenol phân lập từ rễ cây đơn kim (Bidens pilosa L.)

Tóm tắt

Cây đơn kim có mọc hoang ở nhiều nơi từ miền núi, trung du, đồng bằng và nhiều nước trên thế giới như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Brazil...Nghiên cứu về thành phần hóa học cho thấy cây đơn kim có polyacetylen, polyphenol... Những nhóm hợp chất này của cây đơn kim được chứng minh có tác dụng bảo vệ gan, hạ glucose máu và ức chế tế bào ung thư. Để góp phần nghiên cứu về thành phần hóa học rễ  cây đơn kim, bài báo này trình bày kết quả phân lập và xác định cấu trúc là 7-phenyl-2-hepten-4,6-diyn-1-ol, một hợp chất thuộc nhóm polyacetylen và 4-allyl-2,6-dimethoxyphenol-1-O-β-D-glucopyranosid, một hợp chất thuộc nhóm polyphenol.

Phương pháp nghiên cứu

Rễ cây đơn kim được thu hái tại Yên Lạc - tỉnh Vĩnh Phúc vào tháng 4-5 và tháng 9 - 11 năm 2010. Chiết xuất các chất trong dược liệu bằng phương pháp ngâm với methanol ở nhiệt độ phòng. Phân lập các chất bằng sắc ký cột trao đổi ion ... Từ cắn của phân đoạn tiếp tục phân lập trên cột silicagel pha đảo, rửa giải với hệ dung môi thích hợp được hợp chất BP11 và BP 13.

Xác định  cấu trúc hóa học của hai hợp chất này bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) .

Kết quả

Từ dịch chiết methanol rễ cây đơn kim đã phân lập được 1 hợp chất thuộc nhóm polyacetylen là 7-phenyl-2-hepten-4,6-diyn-1-ol (BP11) và  1 hợp chất polyphenol là 4-allyl-2,6-dimethoxyphenol-1-O-β-D-glucopyranosid  (BP13). Cấu trúc hóa học của các hợp chất này được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) và đối chiếu với tài liệu tham khảo. Trong đó, hợp chất BP11 đã được phân lập từ phần trên mặt đất cây đơn kim ^[3], hợp chất BP13 lần đầu tiên được phân lập từ chi Bidens.