Phân lập flavonoid trong lá actisô (Cynara scolymus L., Asteraceae)

Tóm tắt

Actisô là loại cây thảo sống nhiều năm có nguồn gốc từ miền Nam châu Âu. Ở Việt Nam, cây này đã được trồng ở Đà Lạt, Sa Pa và sử dụng làm thuốc thông mật, lợi tiểu, điều trị viêm gan... Những nghiên cứu gần đây cho thấy dịch chiết lá actisô còn có tác dụng chống oxy hóa, kháng khuẩn, kháng u, kháng HIV... Hiện nay, rất nhiều chế phẩm của actisô được sản xuất và tiêu thụ trên thị trường nhưng các chế phẩm này chỉ kiểm nghiệm cynarin trên cơ sở đo UV, vì vậy không đánh giá đúng chất lượng, đặc biệt là chưa kiểm nghiệm được flavonoid - thành phần có tác dụng hiệp đồng với cynarin, acid clorogenic và còn có tác dụng trên tim mạch.  Vì vậy, bên cạnh việc đề ra các tiêu chuẩn kiểm định, việc chiết xuất các hợp chất flavonoid tinh khiết từ actisô để phục vụ cho việc kiểm nghiệm chất lượng cho các sản phẩm có actisô là cần thiết. Trong bài báo này, tác giả đã báo cáo kết quả phân lập và xác định cấu trúc của một vài flavonoid trong lá actisô.

Phương pháp nghiên cứu

Chiết xuất từ lá tươi actiso được thu hái tại Đà Lạt, chiết nóng với cồn 96%, cô thu hồi dung môi được cao đặc, phân lập các flavon glycosid. Phân tách các phân đoạn bằng sắc ký lỏng áp suất trung bình (MPLC). Cấu trúc hóa học các hợp chất phân lập được xác định bằng phổ MS, thực hiện trên máy Quattro Micro API và phổ NMR (¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT, HSQC và HMBC).

Kết quả

Từ cao chiết lá actisô đã phân lập được 3 hợp chất polyphenol, trong đó có 2 chất đã xác định cấu trúc là flavonoid (cynarosid và scolymosid) với khối lượng và độ tinh khiết có thể sử dụng để thiết lập các chất chuẩn đối chiếu giúp cho việc định lượng các flavonoid này trong các bán thành phẩm (cao chiết) và các chế phẩm do các flavonoid có tác dụng hiệp đồng với cynarin, acid clorogenic và còn có tác dụng trên một số bệnh tim mạch. Bên cạnh các flavonoid đã được công bố, các hợp chất polyphenol khác trong cây actisô cũng sẽ được các tác giả công bố trong các bài báo sắp tới.