Nghiên cứu đặc điểm thực vật một loài thuộc chi Stephania Lour. thu hái tại Ninh Thuận

Abstract

Chi Stephania Lour. thuộc họ Tiết dê (Menispermaceae) là chi lớn, trên thế giới có khoảng 100 loài, ở Việt Nam có trên 20 loài. Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu về chi này nhưng các nghiên cứu về thực vật về loài Stephania pierrei Diels. còn rất khiêm tốn. Ngô Thị Tâm đã nghiên cứu loài Stephania pierrei Diels. mọc ở Nghĩa Bình (nay là địa bàn các tỉnh: Bình Định và Quảng Ngãi), tuy nhiên, chưa có mô tả chi tiết và chụp ảnh hoa đực, hoa cái. Gần đây tác giả đã thu hái một loài bình vôi ở Ninh Thuận với những đặc điểm thực vật rất khác biệt so với các loài đã được tìm thấy và có những đặc điểm giống với loài Stephania pierrei Diels. Trong khuôn khổ bài báo này nhằm công bố các nghiên cứu mới về loài này với các nội dung sau: (i) Mô tả đầy đủ về đặc điểm thực vật của loài; (ii) Giám định lại tên khoa học cho loài nghiên cứu.

Nguyên liệu nghiên cứu:

Loài nghiên cứu được thu hái tại Ninh Thuận vào năm 2012, sau đó được lưu giống tại vườn thực vật  Trường Đại học Dược Hà Nội và trồng tại Ba Vì, Hà Nội để theo dõi các đặc điểm hình thái cơ quan sinh trưởng và sinh sản.

Phương pháp nghiên cứu:

Mẫu cây được thu hái trong thời kỳ cây trưởng thành. Mô tả đặc điểm hình thái cây, phân tích cấu tạo hoa đực, hoa cái, đặc điểm quả và hạt. Đối chiếu với bản mô tả ở các tài liệu và đặc biệt là các khóa phân loại để giám định định tên khoa học. Cắt, tẩy và nhuộm kép tiêu bản các bộ phận: thân, cuống và gân lá (để phân tích các đặc điểm cấu tạo). Soi bột củ để phân tích đặc điểm bột dựa theo tài liệu thực tập Trường Đại học Dược Hà Nội.

            Kết quả: Qua mô tả chi tiết đặc điểm hình thái các bộ phận từ thân, củ, lá, hoa, quả, hạt của cây đực và cây cái loài nghiên cứu, đã xác định loài thu hái ở Ninh Thuận có tên khoa học là Stephnia pierei Diels, thuộc họ Tiết dê (Menispermaceae).Đây là lần đầu tiên các đặc điểm hình thái cấu tạo giải phẫu của loài bình vôi này được mô tả đầy đủ ở Việt Nam.