Phytosom: Giải pháp tăng sinh khả dụng cho các hoạt chất có nguồn gốc dược liệu

Tóm tắt

Phytosome là phức hợp của các hoạt chất có nguồn gốc thiên nhiên với phospholipid (PL) tự nhiên như phosphatydin cholin (PC), phosphatidylserin, phosphatidylethanolamin, phosphatidylinositol ... Trong số đó PC hay được dùng nhất do đặc tính có thể phối hợp được với cả nước lẫn dầu; ngoài việc được dùng làm tá dược, còn có một số tính chất hỗ trợ trong điều trị một số bệnh về gan và đường tiêu hóa. Các hoạt chất có thể là cao chuẩn hoá (standardized extract) hoặc các chất tinh khiết (cấu trúc polyphenol; triterpen ...) chiết xuất từ thực vật (như flavonoid; terpenoid; tanin; ...). Phức hợp tạo ra có khả năng làm tăng sinh khả dụng, tăng hấp thu và đôi khi còn có thể làm thay đổi đặc tính về dược động học và tác dụng sinh học của hoạt chất.

Từ "phyto" nghĩa là thực vật, còn "some" là giống như tế bào. Vì vậy phytosome có cấu trúc tương tự màng tế bào sinh học, tương hợp sinh học cao và thuận lợi hơn để được vận chuyển vào nội bào. Trong nhiều tài liệu dùng từ "herbsome" cũng có nghĩa tương tự.

Công nghệ phytosome là công nghệ nghiên cứu bào chế và ứng dụng phức hợp của các hợp chất tự nhiên với phospholipid có cấu trúc tương tự màng tế bào nhằm tăng khả năng vận chuyển các hoạt chất từ môi trường thân nước sang môi trường thân lipid để tăng hấp thu, tăng SKD cho các hoạt chất tự nhiên. 

            Bài tổng quan này, giới thiệu một số nét về phytosome, kỹ thuật bào chế phytosome và một số khả năng ứng dụng trong thực tiễn phát triển thuốc và mỹ phẩm.

            Xu hướng sử dụng các hợp chất có nguồn cốc tự nhiên trong chăm sóc sức khoẻ ngày càng phổ biến do tính tự nhiên, sự phong phú, tương hợp sinh học cao, thân thiện với môi trường, phù hợp với tinh thần "Chăm sóc Sức khoẻ xanh" (Green Health Care). Sử dụng các phospholipid có nguồn gốc tự nhiên, phát triển thành công dạng bào chế phytosome cho các sản phẩm tự nhiên đã tạo ra một tinh thần mới cho xu hướng phát triển này.

            Việc phát triển ứng dụng phytosome vào thực tiễn sản xuất dược phẩm có tính khả thi cao do phù hợp về công nghệ và chi phí; thích hợp với nhiều dạng thuốc, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm khác nhau; có khả năng làm tăng tác dụng sinh học rõ nét cho các sản phẩm.

            Đẩy mạnh các nghiên cứu dạng bào chế phytosome và đánh giá các đặc tính hoá lý, sinh học cho sản phẩm là hết sức cần thiết, giúp tạo ra cơ sở khoa học và thúc đẩy cho việc phát triển ứng dụng thực tiễn.