Phân tích thực trạng sử dụng thuốc ức chế bơm proton ở người cao tuổi tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp

Tóm tắt

Trên thế giới, tỷ lệ người cao tuổi ngày càng tăng và ở Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng phát triển chung đó. Do đó, nhu cầu khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi ngày càng gia tăng. Thuốc ức chế bơm proton không những được đánh giá cao về hiệu quả và thời gian làm lành vết loét mà còn làm giảm triệu chứng rối loạn liên quan đến acid dạ dày. Trong những năm gần đây, sự gia tăng sử dụng các thuốc ức chế bơm proton (PPI) đã dẫn đến khuynh hướng sử dụng bừa bãi các thuốc này trong điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa, đặc biệt là ở bệnh nhân cao tuổi. Hai nghiên cứu thống kê ở Anh cho thấy tỷ lệ sử dụng các PPI không phù hợp chiếm 35,2% và 61% ở bệnh nhân cao tuổi nhập viện điều trị. Đề tài thực hiện nhằm khảo sát thực trạng kê đơn, phân tích chỉ định của các PPI và phối hợp thuốc ở bệnh nhân cao tuổi nhập viện.

Đối tượng nghiên cứu

Tất cả hồ sơ bệnh án của các bệnh nhân trên 60 tuổi điều trị tại Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa Khoa Đồng Tháp từ ngày 01/01/2014 đến 31/5/2014, loại trừ hồ sơ của bệnh nhân trốn viện, chuyển viện, tử vong.

Phương pháp nghiên cứu

Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án, những ghi chú về y khoa của bác sỹ, điều dưỡng của mỗi bệnh nhân. Sử dụng phiếu khảo sát thông tin thống nhất để thu thập các dữ liệu liên quan nhằm bảo đảm tính lặp lại và tính chính xác của thông tin.

Thu thập dữ liệu từ hồ sơ bệnh án sử dụng phiếu khảo sát thông tin gồm: tuổi, giới tính, địa chỉ cư trú, thời gian nằm viện, tiền sử bệnh lý mạn tính lúc nhập viện, tiền sử về bệnh lý tiêu hóa, các dấu hiệu liên quan bệnh lý tiêu hóa, các thông tin cận lâm sàng về kết quả nội soi dạ dày, xét nghiệm H. pylori, tổng số thuốc sử dụng trong thời gian nằm viện.

Kết quả

     Khảo sát cho thấy tỷ lệ người cao tuổi có sử dụng các thuốc PPI là 78,3% và sử dụng nhiều nhất là omeprazol (86,7%). Trong đó tỷ lệ chỉ định chưa hợp lý các PPI chiếm 57,1% trong tổng số dân số nghiên cứu và chiếm tỷ lệ 72,9% trong tổng số bệnh nhân có sử dụng PPI. Hai yếu tố là dấu hiệu báo động bệnh lý tiêu hóa và tổng số thuốc sử dụng ở bệnh nhân cao tuổi có mối liên quan đến việc có sử dụng PPI với xu hướng gia tăng. Tần suất các tương tác thuốc cần can thiệp/giám sát ở mức 1 chiếm cao nhất 28,1% và mức 3 là 29,5%. Các tương tác chiếm tỷ lệ cao ở nhóm aspirin clopidogrel, digoxin. Kết quả nghiên cứu tương tự với hai báo cáo về tình hình sử dụng PPI ở người cao tuổi tại Anh. Để khắc phục tình trạng sử dụng bừa bãi và chưa hợp lý các PPI ở người cao tuổi cần đẩy mạnh hơn nữa công tác cập nhật và phổ biến các kiến thức sử dụng thuốc hợp lý và an toàn các PPI cho cán bộ y tế, tổ chức các hội nghị thảo luận về chuyên đề "Tương tác thuốc" để phổ biến về tương tác thuốc giữa PPI với các thuốc dùng chung, các phản ứng có hại của thuốc có thể xảy ra trong điều trị cho bệnh nhân cao tuổi.