Nghiên cứu chiết xuất dầu từ hạt hạnh nhân và hạt mơ bằng CO2 lỏng siêu tới hạn

Abstract

Dầu thực vật từ lâu đã được sử dụng rộng rãi cung cấp các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể con người và động vật. Ngoài ra, các dầu thực vật thường được sử dụng làm tá dược trong sản phẩm mỹ phẩm và dược phẩm. Nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh thành phần các acid béo không no ω-3 và ω-6 trong dầu thực vật nói chung và hạnh nhân nói riêng có tác dụng tốt trong giảm thiểu các tổn thương và biến chứng về tim mạch. Trong lĩnh vực mỹ phẩm, dầu hạnh nhân với thành phần chính là các acid béo gồm oleic, linoleic, linolenic, palmitic, arachidonic và behenic cho các tác dụng giữ ẩm, làm mềm da, chống viêm rất tốt cho da nhưng ở nước ta chủ yếu là từ nguồn nhập ngoại với giá thành tương đối cao. Trong khi đó, vùng Tây Bắc nước ta có vùng chuyên canh trồng mơ (Prunus armeniaca) - một loài gần với hạnh nhân, có khả năng cho nguồn nguyên liệu dồi dào để sản xuất dầu.

            Phương pháp chiết siêu tới hạn sử dụng dung môi là CO₂ đã được áp dụng để chiết xuất các sản phẩm sử dụng trong công nghệ thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm với nhiều ưu việt. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào áp dụng để chiết dầu hạt mơ ở nước ta. Bài báo này thông báo kết quả chiết xuất dầu hạt mơ và hạnh nhân bằng CO2 siêu tới hạn, đồng thời đánh giá thành phần các acid béo làm cơ sở cho đề xuất khả năng thay thế của dầu hạt mơ đối với dầu hạnh nhân.

Nguyên liệu

Hạt mơ được thu hái tại tỉnh Sơn La. Hạnh nhân có nguồn gốc từ Trung Quốc được nhập khẩu bởi công ty Dược liệu Sơn Lâm, Hà Nội.

Phương pháp nghiên cứu

+ Chiết xuất dầu hạnh nhân và hạt mơ bằng phương pháp chiết siêu tới hạn

+ Xác định hàm lượng dầu trong hạnh nhân và hạt mơ

+ Khảo sát lựa chọn nhiệt độ chiết

+ Khảo sát lựa chọn áp suất chiết

+ So sánh hàm lượng các loại acid béo trong dầu hạnh nhân và hạt mơ

+ Xác định hàm lượng các acid béo

Xử lý số liệu

Số liệu được phân tích thống kê trên phần mềm Microsoft Excel Office 2010 và Origin Pro 8.0.

Kết quả

     Đã xây dựng được các điều kiện cho chiết xuất dầu hạnh nhân và dầu hạt mơ bằng CO2 lỏng siêu tới. Kết quả khảo sát cho thấy điều kiện thích hợp để chiết xuất là: nhiệt độ 70⁰C; áp suất 350 bar, thời gian chiết 2,0 giờ. Kết quả xác định hàm lượng của các acid béo trong dầu hạnh nhân và dầu hạt mơ cho thấy: các acid béo oleic, stearic, palmitic, arachidonic và behenic trong dầu hạt mơ là cao hơn so với dầu hạnh nhân; hàm lượng acid linoleic trong hai loại dầu là xấp xỉ nhau; tuy nhiên hàm lượng acid linolenic trong dầu hạnh nhân lại cao hơn 7,1 lần so với dầu hạt mơ. Kết quả chứng tỏ rằng có thể sử dụng dầu hạt mơ thu hái trong nước thay cho dầu hạnh nhân nhập ngoại.