Phân lập và nhận dạng spinasterol và oppositifolon từ phần trên mặt đất của cây rau đắng đất (Glinus oppositifolius (L.) DC.) thu hái ở Việt Nam

Tóm tắt

Ở Việt Nam, cây rau đắng đất (Glinus oppositifolius (L.) DC., họ Rau đắng, Molluginaceae), đã được dùng làm thuốc hạ sốt, chữa bệnh về gan và trị vàng da. Cây có vị đắng, tính mát, có tác dụng kích thích tiêu hóa, lợi tiểu, nhuận gan và hạ nhiệt. Một số nghiên cứu ở nước ngoài, cho thấy từ cây Mollugo spergula L. (tên đồng nghĩa Glinus oppositifolia L.) đã phân lập được các saponin triterpenoid là spergulin A và spergulin B. Hiện nay, rau đắng đất là một thành phần của một số chế phẩm thuốc điều trị suy giảm chức năng gan, phòng và hỗ trợ viêm gan do thuốc và hóa chất...như chế phẩm Boganic^®. Tiến hành nghiên cứu này với mục đích xác định thành phần hóa học của rau đắng đất làm cơ sở để tiêu chuẩn hóa dược liệu. Bài báo này thông báo kết quả phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 2 hợp chất spinasterol và oppositifolon từ phân đoạn dichloromethan của phần trên mặt đất của cây rau đắng đất.

            Phương pháp nghiên cứu

            - Chiết xuất và phân lập.

            - Nhận dạng: Phổ khối phun bụi điện tử (ESI-MS) và phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR và DEPT).

            Kết luận

            Từ dịch chiết dicloromethan của phần trên mặt đất của cây Rau đắng đất (Glinus oppositifolius (L.) DC.), bằng phương pháp sắc ký  cột silica gel và sắc ký cột sephadex, chúng tôi đã phân lập được 2 chất tinh khiết FR10.1 và FR12.1. Dựa vào số liệu phổ khối (ESI-MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân ¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT và so sánh với các tài liệu tham khảo đã nhận dạng chất FR10.1 là spinasterol và FR12.1 là oppositifolon. Chất này tồn tại trong thiên nhiên và đã được phân lập từ cây Glinus oppositifolius (L.) DC. của Philippin^[2], tuy nhiên đây là lần đầu tiên phân lập chất này từ Rau đắng đất trồng ở Việt Nam.