Đánh giá một số hoạt tính sinh học của rễ củ cây ba bét lùn (Mallotus nanus Airy-Shaw)

Tóm tắt

 Ba bét lùn có tên khoa học là Mallotus nanus Airy-Shaw. Trong dân gian theo tiếng địa phương, loài cây này được gọi là cây đắng cay. Ở vùng Hòa Bình, phần rễ củ cây được sử dụng để làm sáng da cho các mế, chị, em gái trong những ngày lễ hội. Cho đến nay, mới chỉ có phần trên mặt đất của loài cây này được nghiên cứu về thành phần hóa học và hoạt tính chống oxi hóa. Với mục tiêu nghiên cứu các hoạt tính sinh học nhằm làm sáng tỏ các tác dụng trong dân gian của cây ba bét lùn (M. nanus), đã tiến hành đánh giá hoạt tính chống oxi hóa, hoạt tính gây độc tế bào và hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định của các cao chiết từ phần rễ củ của loài cây này.

Phương pháp nghiên cứu

- Điều chế các cao chiết từ rễ của cây ba bét lùn.

- Phương pháp đánh giá hoạt tính chống oxi hóa.

- Phương pháp nghiên cứu hoạt tính gây độc tế bào trên dòng tế bào KB.

- Hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định.

Kết luận

            Các cao chiết tổng ethanol (MNT), n-hexan (MNH) và ethyl acetat (MNE) của rễ củ cây Ba bét lùn (M. nanus) đã được đánh giá về các hoạt tính chống oxi hóa, gây độc tế bào và kháng vi sinh vật kiểm định. Đáng chú ý hơn cả là khả năng gây độc tế bào của các cao chiết. Cả 3 cao chiết đều thể hiện hoạt tính ức chế sự phát triển của tế bào ung thư KB rất mạnh với giá trị IC₅₀ là 0,79 µg/mL đối với MNT, 0,13 µg/mL đối với MNH và 0,30 µg/mL đối với MNE, trong khi giá trị IC₅₀ của ellipticin là 0,57 µg/mL. Cao chiết MNT và MNE có tác dụng chống oxi hóa quét gốc tự do yếu với tỷ lệ % ức chế ở nồng độ 500 µg/mL lần lượt là 50,59 % và 83,59 %. Các cao chiết không hoặc thể hiện hoạt tính rất yếu trong các thử nghiệm đánh giá hoạt tính kháng vi sinh vật kiểm định. Các kết quả trên cho thấy các hoạt chất trong rễ củ cây Ba bét lùn (M. nanus) chủ yếu là các chất có độ phân cực trung bình tập trung trong cao chiết ethyl acetat (MNE).