Ba lindenan-sesquiterpen phân lập từ rễ cây sói Nhật (Chloranthus japonicus Sieb.) thu hái tại Việt Nam

Abstract

Cây sói Nhật có tên khoa học Chloranthus japonicus Sieb., thuộc họ Hoa sói (Chloranthaceae). Theo Y học cổ truyền, sói Nhật có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng tán hàn, khu phong, hoạt huyết, hành ứ, giải độc. Ở Trung Quốc, cây sói Nhật được dùng trong việc điều trị đau nhức lưng gối, đòn ngã, mụn nhọt, bạch đới, cảm mạo ^[2]. Ở Việt Nam, nhân dân ở một số địa phương dùng rễ sói Nhật chữa kiết lỵ, đau lưng, lá tươi rửa sạch giã lấy nước bôi chữa bỏng. Trên thế giới đã có một số công bố về thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây sói Nhật, tuy nhiên ở trong nước những nghiên cứu về cây sói Nhật còn rất ít. Trong bài báo trước chúng tôi đã công bố về hai sesquiterpen lacton phân lập từ phần trên mặt đất của cây sói Nhật thu hái tại Lâm Đồng. Bài báo này trình bày kết quả phân lập 3 lindenan-sesquiterpen từ rễ cây sói Nhật thu hái tại Lâm Đồng (Việt Nam).

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất các hợp chất trong dược liệu bằng ethanol 70% theo phương pháp ngâm  ở nhiệt độ phòng và chiết các phân đoạn bằng dung môi có độ phân cực tăng dần (n-hexan, ethylacetat, BuOH).

- Phân lập các chất bằng sắc ký cột với các chất hấp phụ là silicagel pha thường, pha đảo RP-18.

- Xác định cấu trúc các chất phân lập được dựa trên số liệu phổ khối (ESI-MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT) và so sánh với số liệu phổ đã công bố.

Kết luận

            Bằng các phương pháp sắc ký chúng tôi đã phân lập được ba hợp chất lindenan sesquitecpen: SN-14 , SN-1, SN-8  từ cắn phân đoạn chiết ethylacetat của rễ cây sói Nhật (Chloranthus japonicus Sieb.) thu hái tại Lâm Đồng. Dựa vào số liệu các phổ ¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT, HMBC, HSQC và so sánh với tài liệu đã công bố, các hợp chất này được  xác định  là shizukanolid F (SN-14), chloranosid A (SN-1) và sarcaglabosid G (SN-8). Đây là công bố đầu tiên về  các hợp chất lindenan-sesquitecpen phân lập từ rễ cây sói Nhật (Chloranthus japonicus ) ở Việt Nam.