Xây dựng quy trình định lượng đồng thời một số thuốc kháng lao trong huyết tương bệnh nhân đồng nhiễm HIV – lao bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao

Tóm tắt

Việc theo dõi nồng độ thuốc trị liệu (Therapeutic Drug Monitoring) đóng vai trò quan trọng trong lâm sàng và có ý nghĩa trong việc duy trì nồng độ thuốc có hoạt tính ở nồng độ cao nhằm hạn chế sự đề kháng và hạn chế độc tính cho bệnh nhân, đặc biệt là các phác đồ điều trị cho bệnh nhân đồng nhiễm lao và HIV. Để có thể theo dõi nồng độ thuốc trị liệu, cần phải xây dựng một quy trình định lượng thích hợp. Trên thế giới đã có nhiều công trình định lượng các thuốc kháng lao tiêu biểu trong dịch sinh học bằng phương pháp sắc ký lỏng ghép nối với đầu dò UV, hay MS/MS. Tuy nhiên, ở Việt Nam, chưa có công trình nào nghiên cứu xác định nồng độ các thuốc kháng lao trên mẫu huyết tương chứa cả hai nhóm thuốc kháng lao và kháng HIV. Để góp phần theo dõi nồng độ trị liệu các thuốc kháng lao trong huyết tương, bài báo này công bố kết quả xây dựng quy trình HPLC định lượng các thuốc kháng lao isoniazid (INH), pyrazinamid (PZA) và rifampicin (RIF) trong huyết tương bệnh nhân lao dương tính HIV.

Phương pháp nghiên cứu

- Điều kiện sắc ký: Tiến hành sắc ký trên 2 cột Purospher STAR RP-18e (125 x 4,6 mm; 5 µm) và cột Zorbax SB-CN (150 x 4,6 mm; 5 µm) được ghép với nhau. Pha động qua cột với tốc độ 1 mL/phút theo chương trình gradient với 2 thành phần chính là acetonitril và dung dịch TEA 0,025% (tt/tt) được điều chỉnh đến pH 4,0 bằng acid phosphoric...

- Chuẩn bị dung dịch chuẩn.

- Điều kiện xử lý mẫu.

- Thẩm định và ứng dụng quy trình: Tiến hành thẩm định quy trình định lượng các thuốc kháng lao trong huyết tương, bao gồm tính phù hợp hệ thống, tính đặc hiệu, hiệu suất chiết, giới hạn định lượng dưới, tính tuyến tính, độ đúng - độ chính xác trong ngày và liên ngày, và độ ổn định của mẫu phân tích theo hướng dẫn của FDA (2001). Quy trình sau khi được thẩm định đã được áp dụng để định lượng các thuốc điều trị kháng lao trong một số mẫu huyết tương bệnh nhân đồng nhiễm HIV và lao đang được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu

 Với các kết quả thực nghiệm thu được, phương pháp định lượng đồng thời các thuốc kháng lao trong huyết tương người bằng kỹ thuật HPLC - DAD đạt yêu cầu thẩm định của quy trình phân tích thuốc trong dịch sinh học về tính phù hợp của hệ thống, tính đặc hiệu, tỷ lệ thu hồi, giới hạn định lượng dưới, khoảng tuyến tính, độ đúng, độ chính xác và độ ổn định theo hướng dẫn của FDA (2001). Bước đầu, đã áp dụng quy trình trên một số mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân đồng nhiễm lao và HIV. Quy trình định lượng có triển vọng để ứng dụng trong nghiên cứu dược động học của các thuốc này trên bệnh nhân đồng nhiễm lao và HIV.