Phân lập và xác định cấu trúc hóa học của các alcaloid từ cây trinh nữ Crila (Crinium latifolium L. var. crilae Tram& Khanh, var. n.)

Tóm tắt

Trinh nữ hoàng cung (TNHC, tên khoa học là Crinum latifolium L., Amaryllidaceae, với thành phần hóa học đặc trưng là các alcaloid, hiện nay đang được sử dụng khá phổ biến và có rất nhiều chế phẩm lưu hành trên thị trường. Bên cạnh mặt tích cực, các sản phẩm giả, kém chất lượng cũng ngày càng gia tăng gây ảnh hưởng lớn đến tác dụng điều trị và sức khỏe người tiêu dùng. Vào năm 2012, Nguyễn Thị Ngọc Trâm và Trần Công Khánh công bố việc phát hiện một thứ mới của loài TNHC, đặt tên là trinh nữ Crila, tên khoa học là Crinum latifolium L. var. Tram & Khanh, var. n., là một thứ mới của loài trinh nữ hoàng cung Việt Nam. Bài báo này trình bày việc phân lập và xác định cấu trúc hóa học của các alcaloid từ trinh nữ Crila.

Phương pháp nghiên cứu

- Chiết xuất và tinh chế alcaloid toàn phần: chiết ngấm kiệt với EtOH 96%, tiến hành tinh chế thu cao alcaloid toàn phần.

- Phân lập các alcaloid từ cao alcaloid toàn phần: Tiến hành sắc ký cột pha thuận nhiều lần với các hệ dung thích hợp để phân lập các hợp chất alcaloid tinh khiết.

- Xác định cấu trúc hóa học: Sử dụng các phương pháp phổ như khối phổ (MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR).

Kết quả nghiên cứu

            Từ lá cây trinh nữ Crila (Crinum latifolium L. var. Tram & Khanh, var. n.) là một giống cây trồng mới đã được bảo hộ của TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm, đã phân lập được 7 alcaloid, trong đó đã xác định được cấu trúc của 5 hợp chất sau: crinamidin, undulatin, 6-hydroxyundulatin, 6-hydroxycrinamidin và 6-hydroxypowellin. Các hợp chất phân lập được góp phần làm sáng tỏ về thành phần alcaloid của trinh nữ Crila và là cơ sở để tiến hành điều chế, thiết lập các chất chuẩn tương ứng và xây dựng tiêu chuẩn kiểm nghiệm cho lá trinh nữ Crila và các chế phẩm được sản xuất từ cây thuốc này.