Đánh giá thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú trên bệnh nhân cao tuổi theo công cụ sàng lọc STOPP 2014 tại một bệnh viện trên địa bàn Hà Nội

Tóm tắt

 Hiện nay, trên thế giới có nhiều cách đánh giá sử dụng thuốc không hợp lý, trong đó STOPP (Screenning Tool of Older Person's potentially inappropriate Prescriptions) là công cụ được sử dụng rộng rãi tại nhiều nhiều nước châu Âu và châu Á. STOPP là công cụ sàng lọc các thuốc không hợp lý có khả năng gặp trong đơn. STOPP được xây dựng dựa trên cơ sở đồng thuận Delphi năm 2008, được cập nhật năm 2014 bởi các chuyên gia y học và dược học lão khoa từ 13 quốc gia ở Châu Âu. Các nghiên cứu cho thấy STOPP giúp phát hiện các thuốc có khả năng kê đơn không phù hợp - PIM (Potentially Inappropriate Medication) với tỷ lệ cao hơn so với các cách đánh giá khác và các PIM của STOPP có liên quan đáng kể đến các biến cố bất lợi liên quan đến thuốc có thể tránh ở người cao tuổi.

Nghiên cứu này sử dụng STOPP 2014 để đánh giá thực trạng kê đơn trên bệnh nhân cao tuổi tại phòng khám của một bệnh viện trên địa bàn Hà Nội. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm xác định tỷ lệ và các loại thuốc kê đơn không phù hợp gặp trên đơn thuốc, từ đó có được đề xuất nhằm nâng cao chất lượng kê đơn ngoại trú.

Phương pháp nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Các bệnh án của bệnh nhân ngoại trú khám tại Khoa Khám bệnh trong thời gian 1 tuần (từ ngày 05 tháng 10 năm 2015 đến ngày 09 tháng 10 năm 2015), thỏa mãn điều kiện: Tuổi  ≥ 60 (tính theo năm) và được kê đơn ít nhất 01 thuốc. Những bệnh nhân chỉ được kê đơn thuốc Đông y, thuốc Y học cổ truyền tại phòng khám Đông y không được đưa vào nghiên cứu.

- Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu mô tả cắt ngang trên đơn thuốc ngoại trú lưu tại Khoa Dược và trích xuất dữ liệu bệnh sử điện tử từ phần mềm quản lý bệnh viện.

Các tiêu chuẩn phụ để đánh giá: Mức độ lọc cầu thận ước tính (eGFR), Liều đầy đủ PPI (full dose PPI): Căn cứ theo Dược thư Việt Nam 2015.

- Phương pháp xử lý số liệu: Thông tin, số liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 22.0 và Microsoft Excel 2010.

            Kết quả nghiên cứu

Nghiên cứu đã bước đầu đánh giá được tính hợp lý trong kê đơn trên bệnh nhân cao tuổi tại một bệnh viện trên địa bàn Hà Nội. Tỷ lệ gặp PIM theo STOPP 2014 là 19,4 %. Trong đó, chiếm chủ yếu là các PIM liên quan đến thuốc kháng histamin thế hệ 1, thuốc điều trị huyết áp tác dụng lên thần kinh trung ương và PPI dùng liều đầy đủ > 8 tuần.

Để nâng cao chất lượng kê đơn ngoại trú, bệnh viện cần có điều chỉnh và đánh giá lại danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện cũng như xây dựng tiêu chuẩn đánh giá sử dụng thuốc phù hợp với đặc điểm của bệnh viện. Cần có thêm các nghiên cứu đánh giá sử dụng thuốc trên người cao tuổi theo STOPP 2014 để đánh giá hiệu quả của tiêu chuẩn này khi áp dụng tại Việt Nam.