Nghiên cứu định lượng đồng thời các đồng phân quang học atenolol trong huyết tương bằng phương pháp sắc ký lỏng ghép nối với detector khối phổ (LC-MS/MS)

Abstract

Atenolol là dẫn chất của benzenacetamid, có tác dụng ức chế chọn lọc β₁-adrenergic, được dùng trong điều trị tăng huyết áp và là một trong số các hoạt chất có các đồng phân quang học có tác dụng dược lý không giống nhau. Trong hai đồng phân quang học, S-atenolol có tác dụng ức chế β1-adrenergic cao hơn khoảng 50 lần và ít tác dụng phụ hơn so với R-atenolol. Hiện nay trên thị trường, các chế phẩm thuốc atenolol gồm 2 loại bao gồm: hỗn hợp racemic của 2 đồng phân đối quang (R,S-atenolol) và chế phẩm đơn đồng phân S-atenolol. Tình hình sử dụng các thuốc đơn đồng phân thay cho dạng hỗn hợp racemic trong nghiên cứu cũng như trong điều trị đã đặt ra yêu cầu phải phát triển các phương pháp phân tích các đồng phân đối quang của atenolol. Xuất phát từ thực tế trên và dựa trên điều kiện trang thiết bị hiện có cũng như tham khảo tài liệu, tiến hành đề tài:"Nghiên cứu định lượng đồng thời các đồng phân quang học atenolol trong huyết tương bằng phương pháp sắc ký lỏng ghép nối với detector khối phổ (LC-MS/MS)". Phương pháp phân tích sẽ được áp dụng trong các nghiên cứu sinh khả dụng và tương đương sinh học chế phẩm chứa atenolol dạng racemic hay chế phẩm chỉ chứa S-atenolol. 

Đối tượng nghiên cứu

Mẫu huyết tương (HT) tự tạo chứa R- và S-atenolol được chuẩn bị bằng cách hòa tan chuẩn R- và S-atenolol vào các mẫu huyết tương trắng (Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương cung cấp) với các nồng độ khác nhau.

Phương pháp nghiên cứu

Khảo sát điều kiện khối phổ, sắc ký và phương pháp xử lý mẫu để định lượng R- và S-atenolol trong các mẫu HT. Tiến hành thẩm định độ đặc hiệu-chọn lọc, giới hạn định lượng dưới, khoảng nồng độ tuyến tính, độ đúng, độ chính xác... của phương pháp theo các hướng dẫn thẩm định phương pháp định lượng thuốc trong dịch sinh học của US-FDA và EMA.

Kết quả nghiên cứu

            Nghiên cứu đã xây dựng được phương pháp LC-MS/MS định lượng đồng thời hai đồng phân đối quang của atenolol trong huyết tương người. Với giá trị LLOQ nhỏ 2,5 ng/ml; khoảng nồng độ tuyến tính rộng từ 2,5 đến 500 ng/ml; độ đúng cao (93,5 - 113,0 %); độ lặp lại với giá trị CV% nhỏ (4,1 - 10,0 %); quy trình xử lý mẫu huyết tương đơn giản, phương pháp phân tích phù hợp để xác định nồng độ atenolol và các đồng phân đối quang trong các mẫu huyết tương người tình nguyện tham gia nghiên cứu sinh khả dụng và tương đương sinh học chế phẩm thuốc atenolol racemic hoặc S-atenolol.