Thành phần hóa học của cao SP3 chiết xuất từ cây hoa ngũ sắc (Ageratum conyzoides L.)

Tóm tắt

Thuốc xịt mũi Agerhinin sản xuất từ bột SP3 là một trong những chế phẩm được chiết xuất và tinh chế từ cây hoa ngũ sắc (Ageratum conyzoides L.). Sản phẩm là kết quả dự án sản xuất thử nghiệm cấp quốc gia của Viện Dược liệu, một trong những sản phẩm có doanh thu bán hàng cao nhất của Viện. Kết quả thực hiện thử nghiệm lâm sàng tại Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương cho thấy thuốc có tác dụng tốt trong việc điều trị các trường hợp ngạt, tắc mũi, viêm mũi cấp và viêm mũi mạn. Mặc dù vậy, chưa có những nghiên cứu về thành phần hóa học trong bột SP3 và sản phẩm thuốc xịt mũi Agerhinin nên không xác định được những nhóm hoạt chất chính, có tác dụng trong chế phẩm. Tiêu chuẩn cho bán thành phẩm cũng như sản phẩm này vẫn còn hạn chế, chưa có chất đánh dấu trong chỉ tiêu định tính, định lượng. Vì vậy việc nghiên cứu, tiến hành phân lập chất đối chiếu từ bột bán thành phẩm SP3 là cần thiết để làm cơ sở cho việc nâng cấp tiêu chuẩn phục vụ việc kiểm tra, đánh giá góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm thuốc xịt mũi Agerhinin của Viện Dược liệu.

Phương pháp nghiên cứu

Cao SP3 được hòa trong một lượng nước đến khi tan hoàn toàn, phân đoạn dịch chiết bằng dung môi có độ phân cực tăng dần ethyl acetat và n-butanol. Sử dụng sắc ký cột với các chất hấp phụ silica gel pha thường, pha đảo, để phân lập các chất. Kiểm tra độ tinh khiết bằng sắc ký lớp mỏng (soi dưới đèn tử ngoại ở bước sóng 254 nm, 365 nm và hơ nóng ở 110^oC). Xác định cấu trúc của các chất phân lập được dựa trên kết quả đo phổ hồng ngoại (IR), phổ khối (MS), phổ cộng hưởng từ hạt nhân (¹H-NMR, ¹³C-NMR, DEPT) sử dụng chất nội chuẩn là TMS (tetramethyl silan) và so sánh các dữ liệu thu được từ thực nghiệm với các dữ liệu đã công bố.

Kết quả nghiên cứu

Bằng các phương pháp sắc ký, nhóm nghiên cứu đã tiến hành phân lập được 05 hợp chất từ cao SP3 (cao bán thành phẩm của sản phẩm thuốc xịt mũi Agerhinin). Các hợp chất lần lượt được xác định là acid gallic (1), acid protocatechuic (2), acid benzoic (3), acid p-coumaric (4). Chất số 5 là hỗn hợp của 02 monosaccharid là α-D-tagatopyranose và β-D-sedoheptulofuranose. Ba hợp chất có hàm lượng lớn trong cao SP3 được xác định là acid gallic (1), acid protocatechuic (2), acid benzoic (3). Trong đó, theo đánh giá sơ bộ, hàm lượng acid protocatechuic (3) là cao nhất. Các kết quả nghiên cứu này sẽ là cơ sở dữ liệu khoa học cho việc xây dựng, nâng cấp tiêu chuẩn cơ sở cao bán thành phẩm SP3 và sản phẩm thuốc xịt mũi Agerhinin, từ đó giúp đánh giá và nâng cao chất lượng sản phẩm thuốc xịt mũi Agerhinin.